Jenisej
 
Encyklopedia PWN
Jenisej, Jenisiẹj,
rz. w azjat. części Rosji, gł. w Kraju Krasnojarskim.
Położenie w państwie: Rosja
Ujście: uchodzi do akwenu: Karskie, Morze
Długość: 3 487 km (od połączenia Małego i Wielkiego Jeniseju; od źródeł Małego Jeniseju — 4092; od źródeł Wielkiego Jeniseju — 4130)
Powierzchnia dorzecza: 2,6 mln km2
Przepływ średni: 19 800 m3/s (przy ujściu)
Główne rzeki zasilające: Kan, Angara, Tunguzka, Podkamienna, Tunguzka, Dolna, Kurejka, Abakan, Sym, Turuchan
Główne miejscowości: Kyzył, Abakan, Diwnogorsk, Krasnojarsk, Lesosybirsk, Jenisejsk, Igarka, Dudinka
Powstaje w Tuwie z połączenia Wielkiego Jeniseju (źródła w Sajanie Wschodnim) i Małego Jeniseju (źródła w Kotlinie Darchackiej na terytorium Mongolii); dł. 3487 km (od źródeł Wielkiego Jeniseju — 4130 km), pow. dorzecza 2580 tys. km2. W górnym biegu przełamuje się przez Sajan Zachodni w wąskiej (ok. 100 m) dolinie; od ujścia Angary płynie wschodnim skrajem Niz. Zachodniosyberyjskiej, u podnóża Wyż. Środkowosyberyjskiej; szer. doliny 15–20 km (miejscami do 40 km), liczne odgałęzienia, starorzecza, wyspy; uchodzi do Zat. Jenisejskiej (M. Karskie); gł. dopływy: Kan, Angara, Podkamienna Tunguzka, Dolna Tunguzka, Kurejka (pr.), Abakan, Turuchan (l.); średni przepływ przy ujściu 19 800 m3/s (maks. 154 000 m3/s); roczny odpływ 625 km3 (najbardziej zasobna w wodę rzeka w północnej części Azji); zamarza od końca października do pocz. czerwca w dolnym biegu; na wiosnę zatory lodowe spiętrzają wodę do 20 m. Ważna droga wodna Syberii, do Igarki dostępna dla statków mor.; spław drewna; rybołówstwo; elektrownie: Krasnojarska, Sajańsko-Szuszeńska (zniszczona 2009) i zbiorniki retencyjne; gł. m. nad Jenisejem: Kyzył, Abakan, Diwnogorsk, Krasnojarsk, Jenisejsk, Igarka, Dudinka. W dorzeczu ponad 100 tys. jezior, o łącznej pow. 13 115 km2; rezerwaty: Sajańsko-Szuszeński (389,6 tys. ha) i Stołby.
zgłoś uwagę
Ilustracje
Krasnojarska Elektrownia Wodna na Jeniseju (Rosja) fot. APN
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia