Jaracz Stefan
 
Encyklopedia PWN
Jaracz Stefan, ur. 24 XII 1883, Stare Żukowice k. Tarnowa, zm. 11 VIII 1945, Otwock k. Warszawy,
aktor, reżyser.
Występy od 1904 w Krakowie, Poznaniu, Łodzi, 1911–39 gł. w Warszawie: 1921–23 w Reducie, 1924–27 w Teatrze Narodowym, 1930–33 i 1935–39 we własnym Teatrze Ateneum (także dyr.); występy gościnne w całej Polsce; w czasie II wojny światowej więziony w obozie koncentracyjnym Auschwitz (1941). Jeden z największych aktorów pol., współtwórca nowoczesnej sztuki aktorskiej; nadawał swym kreacjom akcenty tragicznej melancholii (postacie ludzi skrzywdzonych i nieszczęśliwych) lub wyposażał je w siłę wyrażającą protest społ. (postacie buntowników); role dram, m.in. Kaliban — Burza W. Szekspira, Franio — Szczęście Frania i Siewski — Uśmiech losu W. Perzyńskiego, Jakub — Głupi Jakub T. Rittnera, Judasz K. Przerwy Tetmajera, Smugoń — Uciekła mi przepióreczka i Szela — Turoń S. Żeromskiego, Szwejk — Przygody dzielnego wojaka Szwejka wg J. Haška, Voigt — Kapitan z Köpenick C. Zuckmayera, Baszmaczkin — Płaszcz wg N. Gogola; w komediach m.in. Rejent — Zemsta A. Fredry, Arnolf — Szkoła żon Moliera. Teatrowi Ateneum nadał charakter sceny niezależnej o wysokim poziomie artyst. i nastawieniu społecznie radykalnym, starał się przyciągnąć do niego publiczność robotniczą. Występy w filmach (m.in. w ekranizacjach dzieł S. Żeromskiego Przedwiośnie H. Szaro 1928, Ponad śnieg K. Meglickiego 1929; także Księżna Łowicka J. Warneckiego i M. Krawicza 1932, Jego wielka miłość S. Perzanowskiej i M. Krawicza 1936). Wybór artykułów O teatrze i aktorze (1962).
Bibliografia
E. KRASIŃSKI Stefan Jaracz, Warszawa 1983.
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia