Janion Maria, ur. 24 XII 1926, Mońki, zm. 23 VIII 2020, Warszawa,
historyk literatury i idei.
Janion Maria
Encyklopedia PWN
fot. E. Lempp/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Profesor: 1963–97 IBL PAN, 1970–82 i 1984–89 Uniwersytet Gdański, od 1981 Uniwersytet Warszawski; od 1990 czł. PAU, od 1991 czł. PAN, od 1994 TNW; wybitna znawczyni polskiego romantyzmu, autorka studiów monograf. (m.in. Zygmunt Krasiński. Debiut i dojrzałość 1962), licznych artykułów o Mickiewiczu i Słowackim, prac o romantycznej poezji krajowej (m.in. Purpurowy płaszcz Mickiewicza. Studium z historii poezji i mentalności 2001); wydała m.in. antologie romantycznej poezji krajowej (1958, z M. Grabowską) i romantycznej poezji niepodległościowej Reduta (1979); dla prac Janion, należących do nurtu historii idei, charakterystyczna jest wizja romantyzmu jako źródła idei żywych, oddziałujących na współczesną myśl, literaturę, postawy życiowe; zbiory rozpraw i esejów: Romantyzm. Studia o ideach i stylu (1969), Romantyzm, rewolucja, marksizm (1972), Gorączka romantyczna (1975), Odnawianie znaczeń (1980), Czas formy otwartej. Tematy i media romantyczne (1984), Wobec zła (1989), Życie pośmiertne Konrada Wallenroda (1990), Wampir. Biografia symboliczna ( 2003); próba syntezy Romantyzm i historia (1978, z M. Żmigrodzką); ponadto rozważania nad metodologią badań literackich, dylematami i perspektywami współczesnej humanistyki: Humanistyka. Poznanie i terapia (1974), Projekt krytyki fantazmatycznej (1991); autorka książek i studiów o polskich i zachodnich pisarzach XIX i XX w. (Odyseja wychowania. Goetheańska wizja człowieka w „Latach nauki i latach wędrówki Wilhelma Meistra” 1998, wspólnie z Żmigrodzką, Żyjąc tracimy życie. Niepokojące tematy egzystencji 2001); redaktor m.in. serii «Biblioteka romantyczna»; Pisma wybrane; 1998 otrzymała Nagrodę Wielką Fundacji Kultury.
