Jamalsko-Nieniecki Okręg Autonomiczny
 
Encyklopedia PWN
Jamalsko-Nieniecki Okręg Autonomiczny, ros. Jamạło-Niẹnieckij awtonọmnyj ọkrug, nieniecki Jamalo-Neneckoj avtonomnoj okrug,
jednostka terytorialna w azjat. części Rosji, nad M. Karskim;
pow. 750,3 tys. km2; 523 tys. mieszk. (2010), gł.: Rosjanie, Nieńcy, Chantowie; ośrodek administracyjny — Salechard. Powierzchnia nizinna (Niz. Zachodniosyberyjska), w znacznym stopniu bagnista, na zachodzie — pasma Uralu; klimat podbiegunowy, na północy — biegunowy; gł. rz.: Ob, Pur, Taz; roślinność gł. tundrowa i leśno-tundrowa. Podstawą gospodarki jest eksploatacja olbrzymich złóż gazu ziemnego (m.in. Urengoj, Jamburskie), dostarczanego gazociągiem Zorza Polarna do Europy Zachodniej, a ponadto rybołówstwo, przemysł rybny, drzewny, materiałów budowlanych; hodowla reniferów, zwierząt futerkowych. Linia kol. z Tiumenia do Nowego Urengoju.
Historia. Terytorium obecnego J.-N.O.A. zasiedlone od paleolitu; od 2. poł I tysiacl. n.e. Nieńcy (grupa ludów samodyjskich) — rdzenna ludność J.-N.O.A. — zaczęli prowadzić osiadły tryb życia; od XI w. na to terytorium przenikali kupcy ruscy (gł. z Nowogrodu Wielkiego); przyłączone do Rosji gdy 1595 przy ujściu Obu powstała pierwsza warownia ros. Obdorsk (ob. Salechard); w XIX w. zza Uralu masowo przesiedlali się nad Ob Komiacy (Zyrianie); wszystkie plemiona tubylcze były obłożone przez władze ros. jasakiem oraz eksploatowane przez ros. urzędników (powstania); po rewolucji październikowej w obecnym J.-N.O.A. trwała do 1922 wojna domowa; po utworzeniu w XII 1930 Jamalsko-Nienieckiego Okręgu Narodowościowego zaczęto prowadzić na jego terenie intensywną kolektywizację rolnictwa; 1940 włączony do obwodu tiumeńskiego; po podpisaniu w III 1992 układu federacyjnego z Rosją J.-N.O.A.
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia