Internet
 
Encyklopedia PWN
Internet
[ang.],
inform. ogólnoświatowa sieć komputerowa, łącząca lokalne sieci, korzystające z pakietowego protokołu komunikacyjnego TCP/IP, mająca jednolite zasady adresowania i nazywania węzłów (komputerów włączonych do sieci) oraz protokoły udostępniania informacji.
Stworzony w USA dla środowiska naukowego i akademickiego jako rozwinięcie sieci ARPANet (uruchomionej 1969), następnie rozszerzony na inne firmy i instytucje, od końca lat 90. stał się masowo dostępny także dla użytkowników (abonentów) indywidualnych.
Internet składa się z 3 poziomów: sieć szkieletowa Internetu obejmuje zespół węzłów w USA; każdy z węzłów zawiera pełną informację o wszystkich sieciach dołączonych do Internetu i o trasach, którymi należy kierować pakiety przeznaczone do tych węzłów; do sieci szkieletowej są przyłączone serwery i rutery, którymi (bezpośrednio bądź pośrednio) administrują dostawcy Internetu; użytkownicy są przyłączeni do Internetu za pośrednictwem poszczególnych dostawców. Informacje w Internecie są przesyłane w postaci tzw. pakietów o średniej wielkości ok. 1500 bajtów; komputery włączone do Internetu (węzły, ang. host) są oznaczone wieloczłonowymi identyfikatorami liczbowymi (np. 140.186.81.1) i literowymi (np. merlin.cobb.ziff.com), przy czym pierwsza część identyfikatora jest nazwą komputera, a następne określają tzw. domeny (strefy), oznaczające instytucję, rodzaj instytucji (np. edu — instytucja edukacyjna, gov — rządowa), miasto i in.; ostatnia część identyfikatora zwykle oznacza państwo (np. pl — Polska, uk — Wielka Brytania).
Internet stał się powszechnie dostępny 1990 (w Polsce 1993); liczba użytkowników bardzo szybko rośnie: ponad 1 mld (2005), w Polsce 11 mln (2006); korzystanie z Internetu wymaga uzyskania tzw. konta internetowego, tj. własnego adresu w sieci. Użytkownicy Internetu posługują się na ogół komputerami osobistymi połączonymi z Internetem poprzez lokalną sieć komputerową lub poprzez sieć telefoniczną i modem. Internet jest wykorzystywany głównie do wyszukiwania i pozyskiwania informacji (np. z aktualnych serwisów informacyjnych, katalogów bibliotek, tematycznych baz danych), udostępnianych przez instytucje i osoby prywatne głównie w postaci stron hipertekstu, zorganizowanych w system zwany World Wide Web (WWW), zawierający także cyfrowe zapisy obrazów (np. fotografii), sekwencji filmowych i dźwięku (hipermedia). Efektywne wyszukiwanie informacji umożliwiają programy zwane przeglądarkami WWW (Windows Internet Explorer, Mozilla Firefox, Safari, Opera). Często poszukiwane przez użytkowników programy (typu freeware lub shareware), zgromadzone w tzw. archiwach sieciowych, są pobierane za pomocą usługi FTP (ang. File Transfer Protocol), umożliwiającej przesyłanie poprzez Internet wszelkiego rodzaju plików.
Internet jest wykorzystywany bardzo często do przesyłania poczty elektronicznej; wymianę informacji w grupach zainteresowań (tzw. grupy dyskusyjne) umożliwiają listy adresowe (list wysłany do określonej grupy dyskusyjnej jest odbierany przez wszystkie osoby, które zapisały się na jej listę adresową). Dialog pomiędzy użytkownikami Internetu umożliwia program IRC (ang. Internet Relay Chat), zapewniający jednoczesną łączność wielu osób. Internet jest coraz częściej wykorzystywany do przesyłania głosu, a także obrazu rejestrowanego przez podłączoną do komputera kamerę (funkcja wideotelefonu). Obecnie rozpowszechnia się dokonywanie zakupów za pośrednictwem Internetu. Ponieważ Internet jest siecią powszechnie dostępną, w przypadku konieczności zapewnienia bezpieczeństwa i wiarygodności transakcji jest niezbędne zastosowanie odpowiednich środków kryptograficznych (kryptologia). Wrażliwe dane (np. numery kart kredytowych) mogą być szyfrowane, a dane o zamówieniach, fakturach i oświadczeniach muszą być opatrzone tzw. podpisem elektronicznym, który w razie potrzeby pozwala udowodnić, że zostały rzeczywiście nadesłane i przechowane w niezmienionej postaci.
Powszechny dostęp do Internetu sprawia, że gromadzi się w nim znaczna ilość informacji mało użytecznych lub niewiarygodnych. Równocześnie Internet stwarza wiele zagrożeń. Bardzo łatwo jest umieszczać w nim informacje sprzeczne z prawem, np. poradniki produkcji narkotyków, teksty nawołujące do nienawiści na tle rasowym, pornografię dziecięcą itp. Internet stwarza także problemy związane z prawem autorskim, umożliwiając łatwe kopiowanie i przekazywanie utworów zapisanych w postaci cyfrowej — dotyczy to zwłaszcza utworów muzycznych i filmów; nadużywa się w tym przypadku możliwości tworzenia kopii utworu do prywatnego użytku. Internet stwarza nowe możliwości kontaktów międzyludzkich, ale nadmierne korzystanie z Internetu może stanowić zagrożenie dla zdrowia psychicznego (zespół uzależnienia od Internetu). Objawia się ono głównie koniecznością nieustannego przeglądania Internetu, zwłaszcza stron WWW, i ograniczeniem kontaktu z ludźmi do kontaktów przez Internet.
zgłoś uwagę
Ilustracje
Internet, liczba podłączonych komputerów fot. LogoScript/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Internet, struktura wyk. M. Sokólska-Połutrenko/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia