Hubble Edwin Powell

Hubble

[habl]

Edwin Powell , ur. 20 XI 1889, Marshfield (stan Missouri), zm. 28 IX 1953, San Marino (stan Kalifornia),

astronom i prawnik amerykański.

Urodził się 20 XI 1889 w Marshfield (stan Missouri). Jego ojciec był prawnikiem, zajmował sie również akwizycją ubezpieczeń. W 1898 rodzina Hubble’a przeniosła się do Wheaton, na przedmieściach Chicago, gdzie Hubble rozpoczął naukę. Był bardzo dobrym uczniem i znakomitym sportowcem. W rozmaitych dyscyplinach sportowych, m.in. w boksie, skokach w dal i wzwyż, w pchnięciu kulą, miał duże osiągnięcia i zdobywał nagrody (np. 1906 ustanowił rekord skoku wzwyż stanu Illinois). Studiował matematykę i astronomię na uniwersytecie w Chicago, następnie uzyskał stypendium Rhodesa na studia prawnicze w Oxfordzie, które ukończył ze stopiniem magistra. Po powrocie do Stanów Zjednoczonych, 1913 rozpoczął praktykę prawniczą w stanie Kentucky, ale porzucił zawód prawnika, by zająć się astronomią. W 1914 zostal asystentem w Yerkes Obserwatory w Williams Bay, należącym do uniwersytetu w Chicago, gdzie przeprowadzał pierwsze obserwacje naukowe, a także rozpoczął studia doktoranckie na wydziale astronomii. W 1917 uzyskał tytuł doktora. Po przystąpieniu Stanów Zjednoczonych do wojny 1917 Hubble służył w wojsku, brał udział (w stopniu kapitana) w walkach we Francji 1918, gdzie został ranny. Po zakończeniu działań wojennych pozostał przez rok w Europie, służąc w amerykańskich siłach okupacyjnych, następnie w końcu 1919 wystąpił z wojska i rozpoczął pracę w Mount Wilson Observatory, należącego do Kalifornijskiego Instytutu Technologicznego w Pasadenie, gdzie pozostał do śmierci. W 1940 za prace naukowe o ogromnej wartości dla astronomii Hubble otrzymał medal Królewskiego Towarzystwa Naukowego w Londynie. W 1948 uruchomił olbrzymi teleskop Caltech, o średnicy zwierciadla 5 m, na Mount Palomar. Pięć lat później, przygotowując się do kolejnego przeprowadzenia seansu obserwacji doznał udaru. Zmarł 28 IX 1953 w San Marino w Kalifornii.

Odkrycia

W latach 20. XX w. nowe możliwości obserwacyjne zmieniły oblicze astronomii. W tym czasie ukończony został wielki teleskop Hooke’a, o średnicy zwierciadła 2,5 m. Hubble za pomocą tego teleskopu zajął się obserwacją mgławic — jasnych smug na nocnym niebie, podobnych do chmur. W owym czasie sądzono, że mgławice są chmurami materii międzygwiazdowej znajdującymi się w Drodze Mlecznej, lub twierdzono, że są odległymi galaktykami. W 1922 Hubble w pracy A General Study of Diffuse Galactic podał nowy schemat klasyfikacji galaktyk, dzieląc je na nieregularne i regularne: spiralne, spiralne z poprzeczką i eliptyczne. W 1923 Hubble zaobserwował w Wielkiej Mgławicy Andromedy pojedynczą gwiazdę zmienną, tzw. cefeidę i określił jej odłegłość od Ziemi. Stwierdził, że wynosi ona ok. miliona lat świetlnych, co znacznie przekracza określoną wcześniej szerokość Drogi Mlecznej, a zatem gwiazda ta znajduje się poza naszą Galaktyką, a zawierająca ją mgławica jest systemem gwiazdowym podobnym do Galaktyki. Największym odkryciem Hubble’a było stwierdzenie, że prędkość wzajemnego oddalania się galaktyk we Wszechświecie jest proporcjonalna do ich odległości. Jest to prawo Hubble’a. Podstawą do jego sformułowania był sporządzony po raz pierwszy przez Hubble’a wykres, zwany diagramem Hubble’a, przedstawiający zależność widomej wielkości gwiazdowej galaktyki od jej prędkości oddalania się. Prawo Hubble’a świadczące o równomiernym rozszerzaniu się Wszechświata stanowi podstawę współczesnej kosmologii (A Relation Between Distance and Radial Velocity Among Extra–Galactic Nebulae 1929). Hubble nie był wielkim popularyzatorem nauki, wydał jednak kilka książek dla szerokiego kręgu czytelników, m.in. The Realm of the Nebulae (1936) i zbiór esejów The Nature of Science 1954. Mimo konserwatywnych poglądów politycznych Hubble był przeciwnikiem broni jądrowej. Tuż po zakończeniu II wojny światowej wygłosił wykład, w którym przedstawił obraz zniszczeń jakich może dokonać użycie broni jądrowej. Oprócz prawa nazwanego od jego nazwiska, Hubble’a upamiętnia też satelita w przestrzeni kosmicznej — Teleskop Kosmiczny Hubble’a, pozwalający na uzyskiwanie nowych informacji o Wszechświecie.

Galaktyki