do 1997 kolonia bryt., po włączeniu do Chin 1 VII tworzy Specjalny region administracyjny ChRL, podporządkowany bezpośrednio centralnym władzom państwa. — 7,3 mln mieszk. (2008). Obejmuje wyspę Hongkong, płw. Koulun i przybrzeżne wyspy (największa Landao); część płw. Koulun (północna i środkowa) z przybrzeżnymi wyspami tworzy tzw. Nowe Terytoria; powierzchnia 1104 km2; języki urzędowe: ang. i chiń.; jednostka monetarna — dolar Hongkongu. Powierzchnia górzysta o maks. wysokość do 958 m (na płw. Koulun); klimat zwrotnikowy wilgotny, monsunowy; średnia temp. miesięczna od 15°C w styczniu do 28°C w lipcu; średnia roczna suma opadów ponad 2200 mm; pora deszczowa od kwietnia do września z maksimum opadów w czerwcu i sierpniu; częste tajfuny, zwłaszcza wiosną i jesienią; lasy (11,5% pow.) zwrotnikowe z przewagą drzew wiecznie zielonych, gł. na przybrzeżnej wyspie Landao.
W 1949–89 ponad 3-krotny wzrost liczby ludności (z 1,8 mln mieszk. do 5,8 mln), związany gł. z napływem uchodźców z ChRL; ponad 97% ludności H. stanowią Chińczycy, resztę gł. Brytyjczycy (0,3%), Amerykanie, Portugalczycy; wśród wierzących dominują buddyści (ok. 28% mieszk.), taoiści (17%), konfucjaniści (18%); chrześcijanie stanowią ponad 8%; średnia gęstość zaludnienia 5,5 tys. osób na km2 (1991); w miastach mieszka 100% ludności H., w tym w zespole miejskim Victoria–Koulun ok. 80%; ok. 50 tys. osób mieszka na dżonkach; struktura ludności zawodowo czynnej: przemysł i budownictwo ok. 35% zatrudnionych, handel i usługi ok. 40%, rolnictwo i rybołówstwo poniżej 1% (1991). Podstawę gospodarki stanowi przemysł (zwłaszcza przetwórczy) i handel zagr. (eksport); dynamiczny rozwój przemysłu od lat 60. i niskie koszty robocizny umożliwiły konkurencyjność wyrobów przem. H. na rynku świat.; wysoki poziom życia społeczeństwa, produkt nar. brutto na 1 mieszk. wynosi 25 280 dol. USA (1997). Stosunkowo duża produkcja energii elektr. — ponad 29 GW · h; energia elektr. wytwarzana wyłącznie w elektrowniach cieplnych opartych na importowanych paliwach naftowych; znaczny import energii elektr. z Chin; wysoko rozwinięty przemysł odzieżowy, włók. (bawełniany, dziewiarski), elektroniczny (odbiorniki radiowe, telewizory, magnetofony, kalkulatory, elementy do komputerów), chem. (gł. tworzywa sztuczne), zabawkarski; duże znaczenie ma także przemysł precyzyjny i opt. (zegarki, aparaty fot., aparatura nauk.), metal. (m.in. kontenery), spoż., poligraficzny, stoczn. (remont i złomowanie statków); zakłady naprawcze samolotów; wytwórnie filmowe. Centrum handl.-finansowe południowo-wschodniej Azji; pośrednictwo w obrotach handl. ChRL i międzynar. usługi finansowe. Znaczne dochody z turystyki, 1991 H. odwiedziło 6 mln turystów, wpływy z turystyki przekroczyły 5 mld dol. USA. Rolnictwo ma znaczenie podrzędne; użytki rolne zajmują ok. 8% pow. ogólnej, w tym grunty orne i sady ok. 7%; dominuje intensywna uprawa warzyw (do 3 zbiorów rocznie), ryżu (2 zbiory), drzew owocowych i kwiatów; hodowla gł. drobiu i trzody chlewnej; rozwinięte rybołówstwo. Międzynarodowy węzeł komunikacji mor. — port H., obejmujący zespół Victoria–Koulun należy do największych w południowo-wschodniej Azji; przeładunki H. 238 mln t — 2008 (drugi po Singapurze port kontenerowy świata), nośność mor. floty handl. 10 mln DWT; w Koulun duży międzynar. port lotn.; transport lądowy słabo rozwinięty; od 1980 metro; podwodny tunel (dł. 1,6 km) łączy wyspę Hongkong z lądem. W wymianie handl. H. zajmuje 7. miejsce w świecie — 1996); wielkość obrotów na 1 mieszk. 61,8 tys. dol. USA (2. miejsce po Singapurze); świat. eksporter odzieży i wyrobów włók. (40% wartości eksportu), zabawek (2. miejsce, po Japonii), wyrobów przemysłu elektroniczny (gł. odbiorników radiowych), zegarków; import obejmuje gł. maszyny i urządzenia, środki transportu, surowce, żywność, tkaniny; handel gł. z USA, Chinami, Niemcami, Japonią, Wielką Brytanią, Singapurem.
Ustrój polityczny. Specjalny region administracyjny ChRL; władzę sprawuje zwierzchnik władz wykonawczych przy pomocy rządu oraz Rady Ustawodawczej i Rady Wykonawczej, które pełnią funkcje doradczo-opiniodawcze.
Historia. Wyspa zajęta przez Wielką Brytanię w czasie wojen opiumowych, formalnie odstąpiona przez Chiny układem nankińskim 1842; 1860 kolonia powiększona o część płw. Koulun; 1898 W. Brytania otrzymała w 99-letnią dzierżawę tzw. Nowe Terytoria (pozostała część płw. Koulun, liczne zatoki i wyspy); 1941–45 Hongkong okupowali Japończycy; okres prosperity w czasie wojny koreań. 1950–53; 1997 W. Brytania zwróciła terytorium Hongkongu Chinom, które (stosownie do porozumienia z 1984) zobowiązały się do zachowania autonomii Hongkongu oraz jego dotychczasowego systemu społ.-gosp. i prawnego.
, chiń. Xianggang 
