hiperony

hiperony

[gr.],

fiz. cząstki elementarne należące do klasy barionów — zbudowane z 3 kwarków, znajdujących się w stanie podstawowym;

co najmniej jeden z kwarków wchodzących w skład h., jest kwarkiem dziwnym (kwarkiem s), a pozostałe kwarkami u lub d. H. lambda (Λ), sigma (Σ^± i Σ⁰) zawierają jeden kwark s, h. ksi (Ξ⁻ i Ξ⁰) — 2, a h. omega (Ω⁻) — 3 kwarki s. Masy h. są większe od mas nukleonów, więc h. mogą się rozpadać na nukleony lub inne, lżejsze h. Rozpady h. zachodzą w wyniku oddziaływań słabych lub elektromagnetycznych. Średnie czasy życia h. wynoszą od 0,8 · 10⁻¹⁰ do 2,9 · 10⁻¹⁰ s. Jedynie czas życia h. Σ⁰, rozpadającego się poprzez oddziaływanie elektromagnetyczne, jest znacznie krótszy i wynosi 7,4 · 10⁻²⁰ s. H. mają spin 1/2 lub 3/2 (h. Ω⁻) i dodatnią parzystość. H. Λ (1947), Σ^± (1953) i Ξ⁻ (1952) zostały odkryte w oddziaływaniach promieni kosm., natomiast h. Σ⁰ (1957), Ξ⁰ (1959) i Ω (1964) oraz antyhiperony — w zderzeniach wysokoenerg. cząstek przyspieszanych w akceleratorach. Niekiedy h. nazywa się także ich stany wzbudzone, które mogą mieć inne spiny i parzystości. Wzbudzone stany h. rozpadają się pod wpływem oddziaływań silnych.