gwiazda wielokrotna

gwiazda wielokrotna, układ wielokrotny,

układy złożone z 3 lub więcej gwiazd położonych tak blisko siebie na sferze niebieskiej, że bez użycia teleskopu (a niekiedy i przy jego użyciu) są widziane jako gwiazda pojedyncza.

W gwiazdach wielokrotnych fizycznie poszczególne składniki poruszają się wokół wspólnego środka masy, mają przeważnie takie same ruchy własne i prędkości radialne, gwiazdy wielokrotne optycznie nie są ze sobą fizycznie powiązane, a pozorna bliskość wynika z rzutowania ich położeń na sferę niebieską; gwiazdą wielokrotną, sześciokrotną, jest np. Castor (Kastor) z gwiazdozbioru Bliźniąt; w teleskopie jest on widoczny jako gwiazda podwójna, której odległe o 2″ składniki (będące gwiazdami spektroskopowo podwójnymi) obiegają wspólny środek masy w ciągu 400 lat; w odległości 73″ od nich znajduje się gwiazda (również spektroskopowo podwójna) o takim samym ruchu w przestrzeni, obiegająca poprzednią parę w czasie ok. 10 000 lat; gwiazdami wielokrotnymi są także Polaris (Gwiazda Polarna) z gwiazdozbioru Małej Niedźwiedzicy, której najjaśniejszy składnik (nadolbrzym) ma 3 towarzyszy odległych odpowiednio o: 18,3″ (gwiazda spektroskopowo podwójna), 43″ oraz 83″, oraz Mizar z gwiazdozbioru Wielkiej Niedźwiedzicy, będący gwiazdą wizualnie podwójną (odległość między składnikami 14,4″), której każdy ze składników jest z kolei gwiazdą spektroskopowo podwójną.