Golan, Wzgórza, Al-Jawlān, staroż. Gaulanitis,
region wyżynno-górski w południowo-zachodniej Syrii;
Golan, Wzgórza
Encyklopedia PWN
od zachodu ograniczony Rowem Jordanu i Jez. Tyberiadzkim; powierzchnia 1,2 tys. km2; kopulaste wzgórza o wysokość do 520 m; liczne suche doliny (wadi); suche stepy i zbiorowiska roślinności półpustynnej.
Historia. W czasach hellenistycznych Wzgórza Golan gęsto zaludnione (m.in. liczne osady żydowskie) przeżywały okres pomyślności; od I w. p.n.e., w czasie panowania Rzymu, włączane kilkakrotnie do prow. Syria lub królestwa Machabeuszy (Hasmoneuszy); od 636 pod panowaniem arabskim, od XVI w. w imperium osmańskim; stopniowo wyludniały się i w XIX w. stały się prawie bezludną pustynią; po I wojnie świat. część fr. mandatu Syrii, od 1946 niepodległej Syrii; po wojnie arabsko-izrael. 1948–49 Syria ufortyfikowała zachodnią część Wzgórz Golan, co umożliwiło jej kontrolę przygranicznych terenów Izraela (gł. górnej części Rowu Jordanu i Jez. Tyberiadzkiego), a częsty syr. ostrzał artyleryjski uniemożliwiał uprawę ziemi i rybołówstwo; w wojnie arabsko-izrael. 1967 były jednym z gł. celów Izraela; po zdobyciu, z racji strategicznego położenia, zatrzymane przez Izrael na statusie obszaru okupowanego; na terenach Wzgórz Golan, zamieszkanych przeważnie przez druzów, rozpoczęto budowę osiedli izrael.; w wojnie 1973 Syria opanowała na krótko Wzgórza Golan; V 1974 zawarto porozumienie o rozdzieleniu wojsk syr. i izrael., ustalono pas neutralny kontrolowany przez siły ONZ; XII 1981 uchwałą Knesetu Wzgórza Golan formalnie wcielono do Izraela; rezolucja Rady Bezpieczeństwa ONZ uznała tę decyzję za nieważną.
