Gödel Kurt 
, ur. 28 IV 1906, Brno, zm. 14 I 1978, Princeton,
austriacki matematyk i logik.
, ur. 28 IV 1906, Brno, zm. 14 I 1978, Princeton,
Gödel Kurt
Encyklopedia PWN
fot. Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Urodził się 28 IV 1906 w Brnie (obecnie Czechy).
Rezultaty Gödla zalicza się do największych osiągnięć matematyki. Ojciec Kurta, Rudolf, był zarządcą i współwłaścicielem dużej firmy tekstylnej w Brnie (jego rodzina pochodziła z Wiednia). Gödel ukończył szkołę w Brnie i 1923 wstąpił na uniwersytet w Wiedniu. Po początkowych wahaniach między fizyką teoretyczną a matematyką, szybko zdecydował się na matematykę i logikę matematyczną. W 1930 doktoryzował się u O. Hahna i zaczął pracować na wydziale matematyki (współtworząc szkołę logicznego pozytywizmu), od 1933 na stanowisku prywatnego docenta (Privatdozent). Po zaanektowaniu Austrii przez Niemcy Gödlowi odmówiono możliwości wykładania na Uniwersytecie Wiedeńskim, prawdopodobnie dlatego, że był uważany za Żyda (choć była to nieprawda).
W 1940 emigrował z żoną do Stanów Zjednoczonych, uzyskując 1948 obywatelstwo amerykańskie. Od 1941 pracował w Institute for Advanced Study w Princeton, od 1953 był tam profesorem. W Princeton najbliższym przyjacielem Gödla był A. Einstein. Gödel został uhonorowany członkostwem Narodowej Akademii Nauk w Waszyngtonie oraz Towarzystwa Królewskiego w Londynie. Natomiast dwukrotnie odmówił przyjęcia członkostwa Wiedeńskiej Akademii Nauk, a także przyznanych mu po wojnie odznaczeń austriackich.
Niemal przez całe życie Gödel cierpiał na depresję. Wykazywał też skłonność do hipochondrii. Przez lata wielkie wsparcie w jego problemach psychicznych dawała mu jego żona, Adele. Jednak niedługo po przejściu Gödla na emeryturę (1976) Adele przeszła poważną operację chirurgiczną, a Gödel obawiając się otrucia, przestał w ogóle jeść. Zmarł 14 I 1978 w Princeton wskutek „niedożywienia i wycieńczenia spowodowanego zaburzeniami osobowości”.
Osiągnięcia naukowe
Gödel zajmował się podstawami logiki i teorii mnogości. W 1930 opublikował rozprawę doktorską, w której udowodnił pełność tzw. węższego rachunku funkcyjnego. W 1931 pokazał, że system formalny zawierający arytmetykę liczb naturalnych nie może być zupełny (tzw. pierwsze twierdzenie Gödla) oraz udowodnił niemożność wykazania niesprzeczności takiego systemu za pomocą środków wewnątrz systemu (tzw. drugie twierdzenie Gödla). Twierdzenia te odegrały przełomową rolę w określaniu granic stosowania metod formalnych. W 1938 udowodnił również niesprzeczność hipotezy continuum.
Gödel zajmował się również problemami ogólnej teorii względności, m.in. stworzył model wszechświata rotacyjnego (alternatywny model wszechświata).
