glacjologia
nauka o lodowcach;
[łac. glacies ‘lód’, gr. lógos ‘słowo’, ‘nauka’],
glacjologia
Encyklopedia PWN
zajmuje się badaniem ich powstawania, wielkości, formy i rozmieszczenia, właściwościami fiz. i chem. tworzących je składników oraz procesami zachodzącymi w ich obrębie, a także współdziałaniem lodowców ze środowiskiem, w którym się rozwinęły; bada procesy rozwoju, zaniku i ruchu mas lodowych w określonych warunkach klim. oraz topograficznych, ich rolę w globalnych zmianach środowiska, zwłaszcza klimatu. G. jest związana z klimatologią, hydrologią, krystalografią, geografią, geofizyką i geologią; jest nauką eksperymentalną, opierającą się gł. na obserwacjach terenowych i laboratoryjnych; rozwija się też g. teoretyczna, wykorzystująca prawa fizyki do numerycznego modelowania zjawisk i procesów lodowcowych.
Obserwację lodowców rozpoczęto już w XVII w. w Alpach., Norwegii, na Islandii. W XIX w. przeprowadzono pierwsze pomiary geodezyjne lodowców i pierwsze wiercenia docierające do ich dna. Na pocz. XX w. poszerzono znajomość zlodowaconych obszarów Ziemi, rozwinięto nowe metody badawcze (m.in. sejsmiczne, fotogrametryczne), starano sie wyjaśnić mechanizm ruchu lodowców; od poł. XX w. rozpoczęto systematyczne pomiary bilansu masy lodowców, zastosowano lekkie urządzenia do wierceń termoelektr. (głębokie otwory w lodzie), a w latach 60. XX w. wynaleziono aparaturę do radarowego sondowania lodowców i badania ich struktury wewn., co zapoczątkowało rozwój radioglacjologii. Zdjęcia lotn., a od lat 70. również satelitarne pozwoliły na tworzenie inwentarzy lodowców dla poszczególnych regionów Ziemi oraz na pomiary zmian ich wielkości w czasie. Wprowadzenie w latach 80. systemu geodezji satelitarnej (ang. Global Positioning System, GPS), a w latach 90. altimetrii satelitarnej (laserowej) zrewolucjonizowało pomiary kształtu i ruchu lodowców (duża dokładność, uniezależnienie się od pogody). Obecnie pomiary te, łącznie z teledetekcją satelitarną i sondowaniami radarowymi, należą do podstawowych metod glacjologicznych.
