Gaza
 
Encyklopedia PWN
Gaza, arab. Ghazzah, hebr. ‘azzā,
m. w południowo-zachodniej części Autonomii Palestyńskiej, nad M. Śródziemnym;
gł. ośr. gosp., handl. i kult. Okręgu Gazy; liczne warsztaty rzemieślnicze, zakłady przemysłu spoż.; mały port handl. (wywóz owoców cytrusowych); połączenie kol. ze strefą Kanału Sueskiego; uniw. muzułmański.
Historia. Nieprzerwane osadnictwo przez ponad 3 tysiącl. (pierwsze wzmianki w źródłach egipskich z ok. 1500 r. p.n.e.); należała do staroż. Egiptu, następnie, zdobyta przez Filistynów, została (od 1190 p.n.e.) centrum filistyńskiej Pentapolis (ligi 5 miast); strategiczne położenie Gazy na szlaku z Egiptu do Palestyny czyniło z miasta obiekt stałych walk; od końca VIII w. pod panowaniem Asyrii, później Babilonii i Persji; 332 zdobyta przez Aleksandra III Wielkiego; rozkwit pod panowaniem rzym. i bizant.; 635 n.e. zajęta przez Arabów; w XII w. upadek i utrata znaczenia pod panowaniem krzyżowców; od końca XII w. należała do lokalnych dyn. muzułm. Egiptu, od XVI w. w imperium osmańskim. W 1917 zajęta przez wojska bryt., następnie włączona do bryt. mandatu Palestyny (1922–48); po wojnie izrael.-arabskiej 1948–49, wraz z otaczającym obszarem (Gazy Okręg), pod wojsk. zarządem Egiptu; 1956–57 okupowana przez Izrael, który przekazał ją pod zarząd Sił Zbrojnych ONZ; od 1967 ponownie pod okupacją Izraela; porozumienie podpisane IX 1993 między Izraelem a Organizacją Wyzwolenia Palestyny spowodowało wycofanie się armii izrael. z miasta i Okręgu Gazy i ustanowienie tam samorządu palestyńskiego (Autonomia Palestyńska).
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia