gaz ziemny

gaz ziemny, dawniej zw. gazem naftowym,

naturalna mieszanina węglowodorów parafinowych, w skład której wchodzi głównie metan, a także inne lekkie węglowodory, zwłaszcza: etan, propan butan, pentan i heksan.

Zawiera domieszki gazowe (traktowane w większości jako zanieczyszczenia), głównie: azotu, ditlenku węgla, siarkowodoru, w małych ilościach może występować wodór, tlenek węgla i hel. Rozróżnia się gaz ziemny suchy (zawiera mniej niż 13,5 cm³ ciekłych węlowodorów w 1 m³) i gaz ziemny mokry, gazolinowy (ponad 40 cm³ ciekłych węglowodorów w 1 m³), z którego wyodrębnia się węglowodory w postaci gazu płynnego i gazoliny (gaz odgazolinowany). Gaz ziemny powstaje wskutek takich samych procesów jak ropa naftowa; występuje głównie w porowatych piaskach, piaskowcach, wapieniach i dolomitach, niekiedy także w szczelinach skał magmowych; zazwyczaj towarzyszy złożom ropy naftowej lub węgla kamiennego, tworzy także samodzielne złoża. Gaz ziemny jest cennym surowcem w produkcji sadzy, gazu syntezowego, alkoholi i in., stanowi też czyste ekologicznie paliwo. Wartość opałowa: 35,2 · 10⁶–62,8 · 10⁶ J/m³ (8400–15 000 kcal/m³). Największe na świecie zasoby geologiczne gazu ziemnego ma Rosja (zasoby wydobywalne wynoszą 48 252 mld m³, co stanowi 33% wydobywalnych zasobów światowych), gdzie gaz ziemny wystepuje głównie w Jamalsko-Nienieckim Okręgu Autonomicznym; w Polsce złoża gazu ziemnego znajdują się głównie na Podkarpaciu, w środkowej części Niziny Południowowielkopolskiej (koło Ostrowa Wielkopolskiego) i na Pomorzu Zachodnim. Inną formą występowania gazu ziemnego są hydraty gazowe.