Fryderyk II, z dyn. Hohenstaufów, ur. 26 XII 1194, Iesi k. Ankony, zm. 13 XII 1250, zamek Fiorentino (Apulia),
król Sycylii, król niemiecki, cesarz rzymsko-niemiecki, król Jerozolimy.
Fryderyk II
Encyklopedia PWN
Urodził się 26 XII 1194 w Iesi k. Ankony. Był synem cesarza Henryka VI i Konstancji, córki Rogera II, dziedziczki tronu sycylijskiego. Po śmierci ojca koronowany na władcę Sycylii dzięki matce, która umierając oddała 1198 Fryderyka pod opiekę papieża Innocentego III; 1208 objął osobiste rządy, 1211 na życzenie Innocentego, któremu złożył hołd z Sycylii, został obrany antykrólem niemieckim przeciw cesarzowi Ottonowi IV; 1212 przedostał się do południowych Niemiec, 1213 w Eger za zgodą części książąt potwierdził ustępstwa wobec papiestwa; wsparty sojuszem z Francją, po klęsce Ottona IV 1214 pod Bouvines uzyskał powszechne uznanie i 1215 koronował się na króla niemieckiego w Akwizgranie, gdzie przyrzekł udać się na krucjatę; porządkując stosunki w Niemczech, doprowadził 1220 do elekcji na króla w swoim zastępstwie najstarszego syna, Henryka, za cenę przywileju dla książąt duchownych (Confoederatio cum principibus ecclesiasticis); następnie Fryderyk udał się do Rzymu, gdzie Honoriusz III koronował go na cesarza po uzyskaniu potwierdzenia, że Sycylia nie będzie złączona z cesarstwem.
Władca Sycylii, król Jerozolimy, cesarz Niemiec
Pozostawiwszy Niemcy pod rządami opiekuńczymi, Fryderyk zajął się swym dziedzicznym królestwem Sycylią, które przekształcał w scentralizowane państwo biurokratyczne; łamiąc opór baronów, rewindykował dobra i dochody, reorganizował skarb, bił złotą monetę, 1224 założył w Neapolu monarszy uniwersytet, w konstytucjach ogłoszonych 1231 w Melfi jako pierwszy władca w średniowieczu skodyfikował prawo ustrojowe. Odkładanie krucjaty (mimo małżeństwa 1225 z Izabelą de Brienne, dziedziczką tronu jerozolimskiego) ściągnęło na Fryderyka 1227 klątwę Grzegorza IX; 1228 udał się na Wschód i na drodze układów z sułtanem egipskim odzyskał dla chrześcijan Jerozolimę, Betlejem i Nazaret, a w kościele Grobu Św. koronował się, bez obecności duchowieństwa, na króla jerozolimskiego; po powrocie pokonał wojska papieskie (które wtargnęły do Królestwa Sycylijskiego) i zmusił 1230 Grzegorza do zawarcia pokoju w San Germano. W Niemczech Fryderyk, unikając napięć, nie poparł polityki syna, Henryka, starającego się ograniczyć samodzielność książąt, i zatwierdził 1232 wymuszony na nim rok wcześniej generalny przywilej, sankcjonujący ich władzę terytorialną (Statutum in favorem principum); gdy Henryk otwarcie wystąpił przeciw ojcu, Fryderyk 1235 wyruszył do Niemiec, gdzie usunął z tronu i uwięził zbuntowanego syna, a 1237 doprowadził do elekcji młodszego, Konrada; w Moguncji ogłosił pokój ziemski, który jego następcy wielokrotnie odnawiali; po powrocie do Italii 1237 rozgromił pod Cortenuova miasta zrzeszone w Lidze Lombardzkiej; wobec żądania bezwarunkowej kapitulacji kontynuowały one opór, który wsparła 1239 ponowna klątwa Grzegorza; wybrany po długim wakansie nowy papież Innocenty IV uszedł z Rzymu i na soborze powszechnym w Lyonie złożył 1245 Fryderyka z tronu; w Niemczech został wybrany na antykróla 1246 landgraf Turyngii Henryk Raspe, po jego śmierci 1247 — Wilhelm hrabia Holandii; w trakcie toczącej się ze zmiennym powodzeniem wojny Fryderyk zmarł niespodziewanie na dezynterię 13 XII 1250 w zamku Fiorentino w Apuli.
Postać kontrowersyjna
Fryderyk był wybitną indywidualnością, jednak budził sprzeczne opinie, również po śmierci; dobrze wykształcony, znał 6 języków; oddziałały na niego stosunki panujące na Sycylii, gdzie krzyżowały się kultury Wschodu i Zachodu, korzystał z kontaktów z uczonymi żydowskimi i arabskimi; mecenas architektury, pisał wiersze i patronował tzw. szkole sycylijskiej, której przedstawiciele tworzyli w miejscowym dialekcie; miłośnik polowań z sokołami, pozostawił traktat na ten temat.
