filozofia analityczna
 
Encyklopedia PWN
filozofia analityczna,
jeden z głównych nurtów filozofii współczesnej jego przedstawiciele głoszą, że podstawowym celem filozofii jest analiza pojęć, twierdzeń i problemów filozoficznych. Ponieważ pojęcia te i twierdzenia są wyrażane w języku, filozofia analityczna jest analizą języka; bywa także określana mianem filozofii lingwistycznej;
zwana również filozofią lingwistyczną; postuluje precyzję i jasność języka filozoficznego; w swych założeniach minimalistyczna, z góry rezygnuje z prób rozstrzygania klasycznych problemów filozoficznych, na rzecz analizy ich sensu; dominuje w niej problematyka semiotyczna, metodologiczna i logiczna. Została zainicjowana na początku XX w. przez G.E. Moore’a i B. Russella jako reakcja na neoheglizm brytyjski (F.H. Bradley, J. McTaggart). Moore uważał, że analiza filozoficzna winna kierować się zdrowym rozsądkiem (filozofia analityczna o charakterze nieformalnym), natomiast Russell swą metodę analizy logicznej oparł na logice formalnej (filozofia analityczna formalna). Idee Russella kontynuował L. Wittgenstein. Pod jego wpływem pozostawało Koło Wiedeńskie głoszące neopozytywizm oraz polska szkoła lwowsko-warszawska; filozofia analityczna rozwinęła się w Danii (J. Jorgensen), Finlandii (E. Kaila), Szwecji (A. Hagerstrom i szkoła uppsalska), w USA. Od lat 40. była rozwijana filozofia analityczna o charakterze nieformalnym, zwłaszcza na Uniwersytecie Harwarda w Cambridge (J. Wisdom, F. Waismann) oraz na Uniwersytecie w Oksfordzie, gdzie J.L. Austin i G. Ryle zapoczątkowali tzw. filozofię języka potocznego, w myśl której filozofia bada potoczne użycie wyrażeń. Od lat 60. datują się próby kompromisu między nurtami filozofii analitycznej nawiązującymi do Moore’a i do Russella.
Bibliografia
M. Hempoliński Brytyjska filozofia analityczna, Warszawa 1974;
Metafizyka w filozofii analitycznej, red. T. Szubka, Lublin 1995;
A.J. Ayer Filozofia w XX w., Warszawa 1997.
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia