epos
dłuższy utwór, zwykle wierszowany, którego tematem są dzieje bohaterów narodowych przedstawione na tle ważnych i przełomowych wydarzeń historycznych;
[gr. épos ‘słowo’, ‘opowieść’, ‘pieśń’],
epopeja,
epos
Encyklopedia PWN
najstarszy i podstawowy (do XVIII w.) gatunek epiki; znany literaturom starożytnego Wschodu (babiloński Gilgamesz, chiński Shijing, indyjska Mahabharata i Ramajana, perskie Szahname), w Europie narodził się (IX–VIII w. p.n.e.) w starożytnej Grecji z ludowych pieśni śpiewanych przez rapsodów. Epos antyczny (Iliada i Odyseja Homera, Eneida Wergiliusza), uznawany za wzorzec gatunkowy, charakteryzowała równoległość dwu akcji — w świecie bohaterów i w świecie bogów, mityczna motywacja zdarzeń, podniosły styl — inwokacje, stałe epitety i rozbudowane porównania (tzw. homeryckie), miara wierszowa — heksametr. Późniejsze odmiany eposu nawiązywały m.in. do ludowej i rycerskiej epiki średniowiecznej (epos rycerski), do tematyki biblijnej, a także parodiowały styl eposu antycznego (poemat heroikomiczny); odrębny charakter ma epos romantyczny, będący niekiedy próbą syntezy różnych gatunków literackich; rozwój eposu zakończyło wykształcenie się powieści. W literaturze polskiej epos reprezentują m.in. Transakcja wojny chocimskiej W. Potockiego, Pan Tadeusz A. Mickiewicza.
