Edyp

Edyp, Oidípous

[gr., ‘opuchłonogi’],

mit. gr. syn króla Teb, Lajosa, i Jokasty, jedna z głównych postaci mitologii greckiej, Edyp zabija ojca i nieświadomie poślubia matkę;

królewska para tebańska ostrzeżona przez Apollina przed posiadaniem dzieci, porzuciła Edypa jako noworodka; uratowany przez pasterza, wychowywał się jako syn króla Koryntu; gdy dowiedział się od wyroczni, że zabije ojca i poślubi matkę, porzucił Korynt; w czasie wędrówki, podczas kłótni zabił nieznanego mężczyznę, który w rzeczywistości był jego ojcem, Lajosem; po uwolnieniu Teb od Sfinksa, obwołany królem, poślubił wdowę Jokastę (własną matkę); z ich związku narodzili się: Polinik, Eteokles, Antygona i Ismena; Edyp poznawszy prawdę, odebrał sobie wzrok i udał się na wygnanie; mit najpełniej opracowany przez tragików ateńskich, następnie Senekę Młodszego i Stacjusza, w nowożytnej dramaturgii m.in. P. Corneille’a, Woltera, J. Cocteau, w malarstwie — m.in. G. Moreau, muzyce — m.in. M. Musorgskiego, I. Strawinskiego.

Moreau Gustave, Edyp i Sfinks, 1864 — Metropolitan Museum, Nowy Jork

Brodowski Antoni, Edyp i Antygona, 1828 — Muzeum Narodowe, Warszawa