Delhi

Delhi, hindi Dillī, ang. Delhi, dawniej Indraprastha,

m. w północnych Indiach, w zachodniej części Niz. Hindustańskiej, na pr. brzegu Jamuny, 150 km na południe od podnóża Himalajów; ośrodek adm. terytorium związkowego Delhi, dzielnica D. — New Delhi jest konstytucyjną stol. Indii.

Znane w starożytności jako Indraprastha, siedziba dynastii; m.in. w I tysiącl. p.n.e. stol. królestwa Pandawów; od X w. n.e. rozbudowane jako Delhi; ostatni władca ind. Prythiwiradź Ćauhan zginął 1192 po zajęciu Delhi przez Mohammada Ghoriego; 1206–1526 stol. muzułm. sułtanatu delhijskiego, od 1658 państwa Mogołów; od 1911 stol. całych Indii; zbud. przez Brytyjczyków 1912–14 New Delhi stanowi obecnie część zespołu miejskiego. Trzecie pod względem liczby ludności miasto Indii (po Bombaju i Kalkucie); jeden z gł. ośrodków gosp., kult. i nauk. kraju; duży ośr. przemysłu, zwłaszcza włók., odzieżowego, środków transportu (samochody osobowe, rowery), maszyn., metal. oraz elektrotechniczny, chem. (gł. gumowy i farm.), precyzyjnego (zegarki), skórz.-obuwniczego, poligraficznego; rozwinięte rzemiosło artyst. (wyroby ze srebra, złota, kamieni szlachetnych, kości słoniowej); duży ośr. handl. i węzeł komunik.; wielki krajowy i międzynar. port lotn.; ważny ośrodek nauk. (5 uniw., politechnika) oraz kult. (biblioteki, muzea, m.in. nar.) i turyst. (zabytki w starej części Delhi, ogród zool.). Miasto składa się z 2 części, starej i nowej, położonych na wyższym, pr. brzegu rz. Jamuna. Stara, gęsto zaludniona część Delhi (skupia ok. 90% mieszk. stolicy) jest tradycyjnym ośr. handlu i rzemiosła, zwłaszcza ulica Ćandni Ćauk (Srebrny Targ); składa się z kilku zespołów urb., powstałych wokół rezydencji kolejnych dynastii panujących; liczne meczety (XII–XVII w.), m.in. Kuwwat al-Islam z minaretem Kutb Minar (wys. 72,5 m) i wielki meczet piątkowy Dźami Masdźid; mauzolea grobowe, pałace, forty. Na południe od Starego Delhi leży nowoczesna część miasta — New Delhi, ze specjalnie wyodrębnionymi dzielnicami, m.in. rządową (siedziby władz centralnych, parlament i in.) i dyplomatyczną.

Delhi, iwan Wielkiego Meczetu (Indie)

Huston John, Miller Arthur, Skłóceni z życiem, kadr z filmu (1961), na zdjęciu: Montgomery Clift, Marylin Monroe i Clark Gable.

Has Wojciech Jerzy, Rękopis znaleziony w Saragossie

Kawalerowicz Jerzy, Matka Joanna od Aniołów, kadr z filmu, 1960