Urodził się 19 VII 1834 w Paryżu. W 1853 zaczął studia artystyczne, których ważnym elementem było kopiowanie w Luwrze dzieł starych mistrzów, a później także w muzeach włoskich. W 1854–55 studiował w pracowni L. Lamothe’a, ucznia J.A.D. Ingresa, co zapewniło mu solidne wykształcenie; G. Soutzo wprowadził go w tajniki akwaforty.
Wczesne portrety i obrazy historyczne Najwcześniejszy wykonany przez Degasa obraz to portret dziadka (1853); pozowały mu także siostry i brat, wykonywał również autoportrety; były to prace skupione na psychologicznej analizie twarzy, rysunkowe i malarskie, te ostatnie malowane farbą olejną na czerwonych podkładach, utrzymane w ciepłych tonach szarości i brązów. W 1855 krótko studiował w paryskiej École des Beaux-Arts. Degas co roku wyjeżdżał do Neapolu i Florencji, był też w Rzymie, gdzie poznał m.in.: malarzy G. Moreau, L. Bonnata, J.-E. Delaunaya i kompozytora G. Bizeta; 1858–59, podczas pobytu we Florencji powstał pomysł stworzenia portretu krewnych, który zrealizował 1860 (Rodzina Bellelich): w tradycyjny układ kompozycji Degas wprowadził innowację — jednego z portretowanych odwrócił plecami do widza, co sprawiało wrażenie powszedniej scenki z życia rodzinnego. Na początku swej kariery żywił ambicję odnowienia malarstwa historycznego, chciał to osiągnąć nie przez pieczołowite rekonstrukcje archeologiczne, lecz przez wywoływanie patosu i charakteryzowanie nastroju wybranego historycznego czy legendarnego epizodu; jako odpowiadające tym zamierzeniom tematy wybrał: Dziewczęta spartańskie wzywające chłopców do walki (1860), Semiramida buduje miasto Babilon (1861), Aleksander i Bucefał (1861–62), Córka Jeftego (1861), Nieszczęścia miasta Orleanu (1865). Jednak niezadowolony z rezultatów odszedł od tej koncepcji malarstwa i pozostawił dzieła nieukończone. Podczas pobytów w Normandii zainteresował się wyścigami konnymi (Jeźdźcy przed trybunami 1868–72).
Nowy typ kompozycji i nowe tematy W latach 60. Degas zainteresował się drzeworytem japońskim, który wpłynął na wypracowanie przez niego specyficznego typu kompozycji, jakby przypadkowych, bez punktu centralnego i środka ciężkości; w latach 70. zobaczył prace pioniera kinematografii E.J. Muybridge’a przedstawiające ruchy ludzi i zwierząt w rozłożeniu na kolejne etapy, co pomogło mu w uchwyceniu póz migawkowych, których nie rejestruje ludzkie oko. W dojrzewaniu koncepcji malarstwa dopomogła Degasowi przyjaźń z E. Manetem, którego poznał w Luwrze i który wprowadził go w środowisko przyszłych impresjonistów; 1865–70 powrócił do malowania portretów, które po 1874 tworzył na zamówienie, starając się oddać temperament i pozycję społeczną modela (Kobieta z chryzantemami 1865). W tym czasie wprowadził wiele nowych tematów, zainteresował się operą, malował muzyków z instrumentami, a w końcu stworzył ich portet grupowy (Orkiestra Opery Paryskiej 1868–69); 1868 powstał pierwszy obraz z motywem tańca (Mademoiselle Fiocre w balecie „Źródło”). W 1869 zaczął malować praczki i prasowaczki — zmęczone, pochylone nad stołami, ziewające (Prasowaczka 1869, Prasowaczka widziana pod światło 1874, Prasowaczki 1884). Brał udział w wojnie francusko-pruskiej 1870; odezwała się wtedy choroba oczu, która po latach spowodowała u Degasa ślepotę; po wojnie pracował nad dawnymi tematami, np. wyścigami konnymi (Przed trybunami 1869–72), scenami tańca; na przełomie 1872 i 1873 przebywał u braci w Nowym Orleanie, sportretował ich w obrazie Kantor bawełny w Nowym Orleanie (1873).
Sceny z życia Paryża i intymne akty Po powrocie do Paryża poświęcił się malowaniu scen ze współczesnego życia miasta — intymnych wydarzeń w jego wnętrzach (Pedikiur, Dąsy, Melancholia), a także z jego przestrzeni publicznej (Place de la Concorde), życia kawiarnianego, koncertów i występów kabaretowych (Absynt 1978, Koncert w Aux Ambassadeurs 1877); jego prawdziwą pasją stały się sceny tańca (Szkoła baletowa 1874, Próba baletowa na scenie 1874, Kłaniająca się primabalerina z bukietem 1877).
W 1874 odegrał ważną rolę w organizacji pierwszej wystawy impresjonistów w atelier Nadara, na której pokazał 10 dzieł; od impresjonistów odróżnia go jednak wiele — nie pracował w plenerze, nie studiował efektów oświetlenia naturalnego; Degasa interesowało światło sztuczne, a formę ukazywał oszczędnym rysunkiem. Pod koniec lat 70. obok starych pojawiły się nowe tematy: sceny u modystek (U modystki 1882), intymne studia aktu, gdzie kobiety uchwycone zostały w migawkowym ruchu i ostrym skrócie perspektywicznym, bez jakiejkolwiek konwencji ukazywania piękna ciała, oraz sceny z cyrku (Miss La La w Cyrku Fernando 1879); najczęściej jednak wykorzystywał motyw tańca. W 1890 porzucił technikę olejną na rzecz pastelu, który mieszał z farbami wodnymi, gwaszem, akwarelą, osiągając efekty kojarzące się z techniką fresku w miniaturze; wykonywał także monotypie i rzeźby; w twórczości rzeźbiarskiej Degasa pojawiły się znane z malarstwa tematy (konie, tancerki, kobiety podczas toalety), o bogatej, rozedrganej fakturze, przedstawiające różne stadia ruchu (Wielka arabeska ok. 1890). Około 1885 w obrazach Degasa zacieśniła się przestrzeń, zaczęły dominować ujęcia aktów w zaciszu domowym (Po kąpieli 1885) i baletnic widzianych z bliska, z zatarciem szczegółów (Dwie baletnice ok. 1898), co spowodowane było pogorszeniem się wzroku artysty (1909 stracił wzrok ostatecznie); 1892 w paryskiej galerii Durand-Ruela odbyła się jedyna za jego życia indywidualna wystawa. Jego konsekwentna, chłodna sztuka, zdystansowana wobec świata i ludzi, których Degas przedstawiał, wywarła wpływ m.in. na twórczość M. Cassatt i H. Toulouse-Lautreca. Zmarł 27 IX 1917 w Paryżu.
, właśc. E.-H.-G. De Gas, ur. 19 VII 1834, Paryż, zm. 27 IX 1917, tamże,
