De revolutionibus orbium coelestium
 
Encyklopedia PWN
De revolutionibus orbium coelestium, O obrotach sfer niebieskich,
główne dzieło M. Kopernika, złożone z 6 ksiąg, w którym wyłożył istotę teorii heliocentrycznej.
Rękopis dzieła powstał prawdopodobnie 1515—30; jednakże dopiero 1541 Kopernik powierzył go w celu wydania drukiem Retykowi, który 1539 przybył do Fromborka, aby zapoznać się z teorią Kopernika. Wydanie pierwsze ukazało się w Norymberdze 1543; nad drukiem czuwał A. Osiander, który dokonał także wielu zmian, a nawet zamieścił własną anonimową przedmowę, przedstawiającą teorię Kopernika jako hipotezę. Wydanie drugie De revolutionibus... ukazało się 1566 w Bazylei, 3. — 1617 w Amsterdamie, 4. — 1854 w Warszawie (zawierało oprócz tekstu łacińskiego pierwsze polskie tłumaczenie dokonane przez J. Baranowskiego), wydanie 5. opublikowano w Toruniu 1873, 6. — 1949 w Monachium; 1953 w Warszawie ukazała się pierwsza księga De revolutionibus... w językach polskim i łacińskim. Rękopis znajduje się w Bibliotece Jagiellońskiej. W Warszawie wydano De revolutionibus... w związku z 500-leciem urodzin M. Kopernika w pięciojęzycznej edycji Dzieł wszystkich: w tomie 1. — faksymile rękopisu w wersji polskiej i angielskiej 1972, w wersji łacińskiej, francuskiej i rosyjskiej 1973; w tomie 2. — krytyczny tekst łaciński 1975, przekład polski 1976, angielski 1978 i rosyjski 1986.
Początkowo dzieło, dedykowane papieżowi Pawłowi III, wzbudziło pozytywne zainteresowanie hierarchii Kościoła, było też cytowane na uniwersytetach (protestanci odrzucili je natychmiast); jednak w związku z dużym wpływem, jaki wywarło na niektórych ówczesnych uczonych (np. G. Bruna, oskarżonego o herezję, Galileusza), zaczęto dostrzegać w nim niebezpieczeństwo dla panującego światopoglądu religijnego; spowodowało to umieszczenie dzieła na indeksie (Index librorum prohibitorum), skąd wycofano je 1757. W 1999 rękopis dzieła został wpisany na listę Pamięć świata UNESCO.
zgłoś uwagę
Ilustracje
Kopernik Mikołaj, De Revolutionibus..., własność Akademii Zamojskiejfot. Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia