Cyrenajka, Barka, Barqah,
prow. hist.-geogr. w północno-wschodniej Libii, nad M. Śródziemnym;
Cyrenajka
Encyklopedia PWN
na północy wzdłuż wybrzeża M. Śródziemnego wznoszą się góry Al-Dżabal al-Achdar (wys. 600 m) opadające stromo na zachód, ku zat. Wielka Syrta; na północnym wschodzie rozciąga się nadmor. równina Marmaryka zbud. z wapieni (wys. 100–200 m); przeważająca część Cyrenajki leży w obrębie Pustyni Libijskiej, największe oazy: Dżalu, Tazirbu, Al-Dżaghbub, Al-Kufra; ponad 1/2 ludności prowadzi półkoczowniczy lub koczowniczy tryb życia; na terenach sztucznie nawadnianych w północnej części Cyrenajki i w oazach uprawa zbóż, oliwek, drzew owocowych, winorośli, palmy daktylowej; w rejonie oaz Dżalu wydobycie i przerób ropy naftowej (rurociągi do portów naftowych nad Wielką Syrtą), także eksploatowane pole Sarir, połączone z portem w Tobruku.
Historia. Kolonizowana przez Greków w VII–VI w. p.n.e.; od I w. p.n.e. prowincja rzym. (w połączeniu z Kretą); od 642 pod panowaniem arabskim; od 1517 w imperium osmańskim; w poł. XIX w. stała się ośr. działalności bractwa muzułm. sanusijja; po wojnie wł.-tur. (1911–12) zajęta przez wojska wł., które do 1931 walczyły z wojownikami bractwa; potem intensywna kolonizacja wł. (gł. okolice Bengazi); po zwycięstwie aliantów w Afryce Północnej w czasie II wojny światowej, od 1942 okupowana przez wojska bryt.; 1951–63 część składowa federacyjnej Libii (oprócz Fazzanu i Trypolitanii).