Coena Domini

Coena Domini

[łac., ‘wieczerza’, ‘uczta Pana’],

w Kościele katol. nazwa wieczornej liturgii Wielkiego Czwartku, pamiątki Ostatniej Wieczerzy, podczas której Jezus ustanowił sakramenty kapłaństwa i Eucharystii;

w czasie C.D. konsekruje się hostię do wystawienia w Grobie Pańskim oraz dokonuje obrzędu umywania nóg (tzw. mandatum, zapoczątkowanego w Rzymie w XII w.); liturgię kończy procesja do ciemnicy, symbolizującej uwięzienie Jezusa, a z ołtarza usuwa się obrusy, lichtarze i krzyże na znak męki Chrystusa, obnażenia z szat i ogołocenia; po raz ostatni brzmią dzwony i organy (do Wigilii Paschalnej); z C.D. był związany zwyczaj (zaniechany 1770) uroczystego ogłaszania — najpierw tylko w Rzymie, później także w innych miastach — zestawu ekskomunik, zw. bulla in Coena Domini, od których uwolnić mógł tylko papież.