ciśnienie promieniowania elektromagnetycznego

ciśnienie promieniowania elektromagnetycznego,

ciśnienie wywierane na ciała przez padającą falę elektromagnetyczną, np. światło.

Ciśnienie promieniowania elektromagnetycznego, jakie wywiera na powierzchnię ciała płaska fala elektromagnetyczna, jest równe gęstości energii elektromagnetycznej w pobliżu powierzchni. Występowanie ciśnienia światła wskazuje, że strumień promieniowania niesie nie tylko energię, ale i pęd. Z punktu widzenia teorii kwantowej ciśnienie promieniowania elektromagnetycznego jest rezultatem przekazywania pędu między fotonami i ciałem pochłaniającym lub odbijającym; wzory na ciśnienie promieniowania otrzymane z teorii kwantowej są takie same jak w teorii klasycznej. Zarówno ciśnienie promieniowania słonecznego w pobliżu Ziemi jak i ciśnienie światła otrzymanego z klas. źródeł (lampy żarowe, halogenowe i in.) jest bardzo małe (dla promieniowania słonecznego do 10^–5 Pa) i ponadto maskowane innymi zjawiskami. Dopiero w przypadku bardzo silnych źródeł światła, jakimi są lasery, ciśnienie promieniowania osiąga wartość 1 Pa — lasery o działaniu ciągłym, do 10⁵ Pa — lasery impulsowe (stąd możliwość wykorzystania ciśnienia światła lasera o dużej koncentracji energii do przytrzymywania mikrocząstek lub ich przemieszczania w określonym kierunku, a także do rozdzielania cząstek). Ciśnienie promieniowania elektromagnetycznego odgrywa ważną rolę w zjawiskach astr. (w gwiazdach, wraz z ciśnieniem gazu, umożliwia ich stabilność przeciwdziałając siłom grawitacji, powoduje powstanie ogonów komet).