Cieszyn
 
Encyklopedia PWN
Cieszyn,
m. powiatowe w województwie śląskim, na zachodnim skraju Pogórza Śląskiego, nad graniczną rz. Olza, oddzielającą C. od Czeskiego Cieszyna.
Ludność miasta: ogółem — 34,5 tys. mieszkańców (2019)
Gęstość zaludnienia: 1 190,1 os/km2 (2019)
Powierzchnia: 29 km2
Współrzędne geograficzne: długość geograficzna: 18°36′E, szerokość geograficzna: 49°46′N
Prawa miejskie: nadanie praw — przed 1263
Oficjalne strony WWW: www.um.cieszyn.pl
w VIII–IX w. osada słow.; gród w IX w., wzmiankowany 1158 jako kasztelania; prawa miejskie przed 1284; 1291–1653 stol. księstwa piastowskiego; od 1291 pod panowaniem Czech, dzielił losy polit. Śląska Cieszyńskiego; w XVI w. ośr. rzemieślniczo-handl., centrum reformacji; w XIX w. ośr. polskości (m.in. czasopisma, towarzystwa i organizacje pol., gimnazjum pol.); 26 I 1919 zajęty przez Czechy; 1920 podzielony granicą pol.-czes na 2. miasta; w październiku 1938 czeskiej część Cieszyna wraz z Zaolziem przyłączona do Polski; 1 IX 1939 broniony przez 21 dywizji piechoty; podczas okupacji niem. eksterminacja ludności pol.; 1941–45 hitl. obóz jeniecki, od 1942 filia obozu w Łambinowicach (300 podobozów, ok. 75 tys. jeńców pol., radzieckich, fr., jugosł., belg. i wł.); ośr. konspiracji; 1945 przywrócono podział Cieszyna na pol. i czeski; w czeskiej liczna grupa Polaków; 1945–75 i od 1999 siedziba powiatu. Ośr. przemysłu: elektromaszynowy (m.in. zakłady Celma i telemechaniki górniczej, fabryka sprzętu elektrogrzejnego i chłodniczego), chem. (fabryka farb i lakierów), lekkiego (zakłady dziewiarskie, wytwórnia zamków błyskawicznych), spoż. (m.in. zakłady cukiernicze Olza koncernu Kraft Jacobs Suchard, mięsne, browar); węzeł drogowy; filia Uniw. Śląskiego, teatr, muzeum, działa Tow. Miłośników Regionu Macierz Ziemi Cieszyńskiej (zał. 1885); wczesnogot. kościół Dominikanów (2. poł. XIII w., sklepienia i wieże po 1789), barok. klasztor Bonifratrów (1697–1706); zamek książęcy z Wieżą Piast. (2. poł. XIV w., nadbudówka z XX w.) oraz rom. kaplica z poł. XI w. (rekonstruowana po 1945); na podzamczu pałac arcyks. Karola (1837), ratusz (1800), pałac Larischów (1796, ob. muzeum).
zgłoś uwagę
Ilustracje
Cieszyn, ewangelicki kościół Jezusowy, tzw. Łaski (1709, wieża 1750) fot. P. Jamski/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia