ciemna materia, brakująca masa we Wszechświecie,
nieznana postać materii nieobserwowanej bezpośrednio;
ciemna materia
Encyklopedia PWN
obserwuje się jedynie skutki jej działania grawitacyjnego w dużych skalach, np. prędkość obrotu Galaktyki wokół jej centrum nie maleje wraz z oddalaniem się od niego, w gromadach galaktyki poruszają się szybciej, niż to wynika z rozkładu materii świecącej. Taka niewidoczna materia we Wszechświecie dodatkowo „wiąże” grawitacyjnie, a zatem, jeśli jest jej wystarczająco dużo, Wszechświat może kiedyś przestać się rozszerzać, a zacząć się zapadać. Ciemna materia prawdopodobnie składa się, w nieznanych proporcjach, z wielu różnych form; może to być zwykła materia barionowa (tzn. obiekty zbudowane z protonów i neutronów, np. pył, maleńkie gwiazdy o masach mniejszych od 0,08 masy Słońca, tzw. brązowe karły, czy drobne czarne dziury) albo stabilne cząstki elementarne, które pozostały po Wielkim Wybuchu (Wielkiego Wybuchu teoria); kandydatem na ciemną materię jest też neutrino oraz hipotetyczne cząstki niezwykle słabo oddziałujące — WIMP (ang. Weakly Interacting Massive Particles) i hipotetyczne cząstki biorące udział w oddziaływaniach silnych — aksjony (cząstek takich nie udało się jednak do dziś zarejestrować). Obserwacje satelity WMAP wskazują, że ciemna materia jest ok. 7 razy więcej niż materii świecącej i związane jest z nią ok. 25% całkowitej gęstości energii we Wszechświecie.
