Centralny, Masyw, Massif central,
wyżynno-górski region we Francji, stanowiący najwyższą część hercyńskiego pasa górotwórczego Europy Zachodniej;
Centralny, Masyw
Encyklopedia PWN
zajmuje prawie 1/6 pow. kraju (ok. 80 tys. km2); średnia wys. 714 m, maks. 1885 m — wygasły wulkan Puy de Sancy. Stanowi odsłonięty na powierzchni fragment platformy paleozoicznej środkowej i zachodniej Europy; zbudowany ze sfałdowanych skał (gł. metamorficznych) proterozoiku i paleozoiku poprzecinanych intruzjami skał magmowych różnego wieku; podczas orogenezy hercyńskiej utworzyło się w nim wiele zapadlisk, w których osadziła się formacja węglonośna górnego karbonu; ponowne spękanie i wydźwignięcie Masywu Centralnego nastąpiło w trzeciorzędzie, towarzyszył temu silny wulkanizm (bazalty, andezyty, stożki wygasłych wulkanów). Powierzchnia nachylona ku północy i północnemu zachodowi; stromym progiem (Sewenny) opada ku dolinie Rodanu i niz. Langwedocji; rozcięta głębokimi i wąskimi dolinami rzek; rzeźba urozmaicona; w środkowej części wulk. płaskowyż Owernii, ponad którym wznoszą się stożki wygasłych wulkanów; na południu (wyż. Causses) rozwinięty kras; gł. rzeki: Loara i jej dopływ Allier, Tarn, Lot (dopływy Garonny). Klimat umiarkowany ciepły, mor., na południu przechodzi w śródziemnomor.; roczna suma opadów w kotlinach 500–700 mm, lokalnie 1000–1500 mm (wysoko w górach utrzymuje się pokrywa śnieżna przez kilka miesięcy). Naturalna szata leśna zachowała się tylko miejscami; do ok. 600 m rozciąga się piętro lasów dębowych, zrzucających liście na zimę, z dębem omszonym Quercus pubescens, do 1500–1600 m piętro lasów bukowych i bukowo-jodłowych; ponad nimi murawy wysokogórskie; na wyż. Limousin i w górach Margeride wrzosowiska; Park Regionalny Wulkany Owernii, Park Nar. Sewennów (rezerwat biosfery). Od XIX w. duży odpływ ludności wiejskiej (dawniej jeden z najgęściej zaludnionych regionów kraju); hodowla owiec i bydła; wyrób serów roquefort; wydobycie węgla kam. i kaolinu; liczne elektrownie wodne; źródła miner. (uzdrowiska: Vichy, Le Mont-Dore, La Bourboule, Royat); rozwinięta turystyka; gł. m. (i ośr. przem.): Clermont-Ferrand, Le Creusot, St.-Étienne, Limoges.
