Dziennikarz, aktor, reżyser Od 1937 pracował jako dziennikarz w piśmie „Alger Républicain”. Był aktorem teatru Radio-Alger, założył Théâtre du Travail i wędrowny zespół L’Équipe, w którym grał i reżyserował. Wraz z przyjaciółmi napisał sztukę La révolte dans les Asturies (1936). Jeszcze w Algierii wydał tom szkiców Dwie strony tego samego (1937). Od początku 1940 w Paryżu (współpracował z „France-Soir”). Po zawieszeniu broni przebywał w Lyonie, następnie wyjechał do Oranu. W 1942 powrócił do Francji, brał udział w ruchu oporu (redagował konspiracyjne pismo grupy Combat), był recenzentem w wydawnictwie Gallimard. Po wyzwoleniu współredaktor jawnego „Combat” (do 1947). Uznany za jednego z głównych myślicieli i pisarzy Francji powojennej, uczestniczył w życiu intelektualnym, podejmując dyskusję w sprawach etycznych, społecznych i politycznych; opublikowanie 1951 esejów Człowiek zbuntowany (wydanie polskie Paryż 1958) zapoczątkowało ostrą polemikę z J.P. Sartre’em (który opowiadał się za komunizmem) na temat zaangażowania w walkę rewolucyjną, co doprowadziło do zerwania między pisarzami; 1956 uczestniczył w organizowaniu protestu i manifestacji przeciw sowieckiej inwazji na Węgry. Podróżował z odczytami, reżyserował sztuki teatralne, brał udział w inscenizowaniu własnych utworów, kierował teatrami. Zginął w wypadku samochodowym 1960 w Villeblevin (dep. Yonne, Francja).
Laicki egzystencjalizm Już w pierwszych szkicach filozoficznych (
Dwie strony tego samego) widać wyraźnie drogę myślową Camusa, ukazaną następnie w tomach esejów
Mit Syzyfa (1942),
Człowiek zbuntowany i
Actuelles (1958, 3-tomowy zbiór publicystyki z 1944–58), która prowadzi do swoistej wersji laickiego
egzystencjalizmu. Camus nie był ateistą, lecz agnostykiem. Nie chcąc zaakceptować zła istniejącego w świecie, pomijał kwestię istnienia Boga; w świecie pozbawionym zasady unifikującej dostrzegał absurd — pojęcie kluczowe w jego rozważaniach. Zakładał, że tracąc poczucie wieczności człowiek jest zmuszony żyć chwilą i przyjąć na siebie ciężar własnej egzystencji („głaz Syzyfa”). Poczucie absurdu rodzi się w świadomości człowieka przy każdym zetknięciu się ze światem pełnym nonsensów. Myśl ludzka, zawiedziona w dążeniu do jedności i harmonii, chcąc nadać sens życiu, usiłuje negować absurd na drodze buntu i twórczości, które są jedynym świadectwem wielkości człowieka.
Od nihilizmu do głębokiego humanizmu Początkowy nihilizm (szkic Zaślubiny 1939, wydanie polskie 1981; powieść Obcy 1942, wydanie polskie 1958; dramaty Nieporozumienie 1944, wystawienie polskie 1961 i Kaligula 1944, wystawienie polskie 1957) ustąpił miejsca głębokiemu humanizmowi, poczuciu solidarności ze wspólnotą ludzką, co ilustruje najbardziej znana powieść Camusa Dżuma (1947, wydanie polskie 1957), której bohaterowie, Rieux i Tarrou, ratując ludzi w mieście dotkniętym zarazą, dają przykład bezinteresownego poświęcenia, oraz opowieść Upadek (1956, wydanie polskie 1957), nowele ze zbioru Wygnanie i królestwo (1957, wydanie polskie 1958), dramaty Stan oblężenia (1948, wystawienie polskie 1958) i Sprawiedliwi (1949). W napisanym dla miesięcznika „Twórczość” (1957 nr 4) eseju Artysta i współczesność, traktującym o zadaniach artysty i sztuki, Camus podkreślał konieczność zaangażowania w sprawy ludzkie i podjęcia przez artystę odpowiedzialności za epokę, w której żyje. Piękno służyć winno przede wszystkim cierpieniu i wolności ludzkiej. Również poglądy polityczne Camusa są ściśle powiązane z problematyką moralną — List do przyjaciela niemieckiego (1945, przekład polski w „Tygodniku Powszechnym” 1960) oraz esej Ni victimes ni bourreaux (1947) wyrażają protest przeciw tolerowaniu „mordu legalnego” — wojny i policyjnego terroru. Osobny nurt zainteresowań Camusa stanowi problematyka psychologiczna i moralna ludów kolorowych oraz ich stosunków z białymi (cykl artykułów w „L’Express”, nowele w tomie Wygnanie i królestwo). Pośmiertnie wydano Notatniki 1935–1959 (cz. 1–3 1962–89, wybór polski 1994), pierwszą powieść Śmierć szczęśliwa (1971, wydanie polskie 1998) oraz ostatnią, niedokończoną, powieść autobiograficzną Pierwszy człowiek (1994, wydanie polskie 1995). Dzieło Camusa, różnorodne pod względem formy (esej filozoficzny, proza powieściowa, nowele, dramat, artykuły prasowe), napisane językiem oszczędnym, a zarazem bogatym w znaczenia, jest nie ustającą refleksją nad losem człowieka, na którego wezwanie może odpowiedzieć nie Bóg, lecz tylko człowiek. W 1957 otrzymał Nagrodę Nobla.
, ur. 7 XI 1913, Mondovi (ob. Deran, Algieria), zm. 4 I 1960, Villeblevin (dep. Yonne, Francja),
