Bukareszt

Bukareszt, Bucureşti ,

stolica Rumunii i ośrodek adm. okręgu Bukareszt, w południowej części kraju, na Niz. Wołoskiej, nad Dymbowicą i Colentiną;

pow. 1695 km² (w tym właściwe miasto 238 km²). Założony w XIV w., obecna nazwa od 1459; od 1659 stol. Wołoszczyzny, od 1861 — zjednoczonej Rumunii. Główny ośr. gosp., nauk. i kult. Rumunii; dostarcza ok. 15% produkcji przem. kraju; przemysł maszyn. i metal. (maszyny roln. i elektryczne, sprzęt górniczy, wyroby walcowane), środków transportu (tabor kol., autobusy, trolejbusy), elektrotechniczny, elektroniczny, chem., spoż., włók., odzieżowy, skórz., obuwniczy, drzewny, poligraficzny i in.; węzeł kol. i drogowy; 2 porty lotn. (Bǎneasa i Otopeni); metro (od 1983); siedziba Akademii Rumuńskiej (zał. 1879), ponad 20 szkół wyższych (w tym uniw. zał. 1864, politechnika, konserwatorium) i licznych inst. nauk.-badawczych (m.in. Inst. Endokrynologii i Gerontologii); muzea (m.in. Muzeum Nar., Muzeum Historii Przyrody, słynne Muzeum Wsi); teatry; uniwersytecki ogród bot. (zał. 1860); liczne parki i ogrody (Park Kultury i Wypoczynku Herǎstrǎu, Libertaţii, Cişmigiu), jeziora (w północno-wschodniej części B.) i okoliczne lasy nadają B. charakter miasta ogrodu. Liczne zabytki: z XVI w. — cerkwie Curtea Veche i Św. Jerzego St. (przebudowy XVIII i XIX w.) oraz klasztory: Mǎrcuţa, Plumbuita i Mihai Vodǎ z XVII w. — cerkwie: Radu Vodǎ, Patriarchy (z bramą-dzwonnicą), Św. Spirydona St., Św. Jerzego Nowego (z grobowcem hospodara C. Brîncoveanu), Św. Apostołów; z XVIII w. — cerkwie: Kreţulescu, Stavropoleos (bogata dekoracja rzeźbiarska), Św. Elefterie Vechi; pałac Mogoşoaia (ob. muzeum), dom rodziny Melików; z 1. poł. XIX w. — pałac Ghica Tei z cerkwią, liczne rezydencje mieszkalne, zajazd Manuka (ob. hotel); charakterystyczny wygląd nadają Bukaresztowi budowle neoklasycyst. i eklektyczne z końca XIX i pocz. XX w., m.in.: uniwersytet, Pałac Sprawiedliwości, Bank Nar., Ateneum (niegdyś siedziba stowarzyszenia lit.); budowle użyteczności publicznej z 1. poł. XX w., m.in. Pałac Republiki (dawna rezydencja król.) i nowoczesne, m.in. gmach Radia i Telewizji, pałac Casa Scînteii, hotel Intercontinental, międzynarodowy port lotniczy Otopeni. W ostatnich latach rządów N. Ceauşescu, na jego polecenie wyburzono część zabudowy centrum Bukaresztu (łącznie z obiektami zabytkowymi) pod budowę ogromnego zespołu gmachów reprezentacyjnych.