Brzeżany

Brzeżany, Bereżany, Berezhany,

m. na Ukrainie, w obwodzie tarnopolskim, nad Złotą Lipą (dopływ Dniestru).

— 18,4 tys. mieszk. (2008). W XIV włączone do Polski, wzmiankowane 1375, lokowane 1530; własność m.in. Sieniawskich i Czartoryskich; 1554 zbudowano zamek, który w XVII w. wielokrotnie oparł się wojskom kozackim, tatar. i tur.; ośr. handlu między Wschodem a Zachodem; siedziba Ormian, wypartych w XVIII w. przez Żydów; od 1772 w zaborze austr.; podczas I wojny świat. 1916–17 w rejonie Brzeżan walki ros.-austr.; w okresie międzywojennym w Polsce; IX 1939–41 pod okupacją sowiecką; deportacje ludności (gł. Polaków) w głąb ZSRR; 1941–44 okupowane przez Niemców (dystrykt Galicja); 1942–44 rejon działalności AK; 1945–91 w Ukr. SRR; od 1939 miasto. Przemysł szklarski, meblarski, spożywczy. Zamek (XVI–XVIII w.), obecnie zrujnowany; kościół zamkowy (1. poł. XVII w.), kaplica grobowa Sieniawskich z manierystyczną dekoracją rzeźbiarską J. Pfistera; dawniej bogaty zespół nagrobków Sieniawskich, obecnie zdewastowany (częściowo przeniesiony do muzeum w Olesku i w Pieskowej Skale).

Brzeżany, kaplica zamkowa, 1. poł. XVII w. (Ukraina)