Brody,
m. na Ukrainie, w obwodzie lwowskim, nad Bowdurcią (dorzecze Dniestru).
Brody
Encyklopedia PWN
— 22 tys. mieszk. (2005). Założone 1584; jedna z najsilniejszych twierdz pol. na szlaku najazdów tatar. i kozackich; w XVII–XVIII w. ośr. tkacki, od 1643 manufaktura tkanin jedwabnych i wełn. Koniecpolskich, w XVIII w. pasów i kobierców Potockich, od 1822 płócien; od 1772 w zaborze austr.; ważny ośrodek handlu tranzytowego (od 1773 przywilej wolnocłowy) między środkową Europą a Rosją; od 1919 w granicach Polski; w wojnie pol.-bolszewickiej duża bitwa 29 VII–3 VIII 1920, w końcowej fazie pol. operacji odwrotowych z Ukrainy; natarcie 2. armii gen. K. Raszewskiego oraz na skrzydłach 18. dywizja piechoty (z 6. armii) i 1. dywizja piechoty Legionów Pol. (z 3. armii), wyprowadzone z rejonu Beresteczka na Brody, trafiło w centrum sił 1. Armii Konnej S. Budionnego; po ciężkich walkach 3 VIII wojska pol. zdobyły Brody, konnica sowiecka poniosła duże straty; IX 1939–41 pod okupacją sowiecką, deportacje ludności (gł. Polaków) w głąb ZSRR; 1941–44 pod okupacją niem. (dystrykt Galicja); 1945–91 w Ukr. SRR. Przemysł spoż. (gł. przetwórstwo owoców i warzyw), odzieżowy, drzewny, materiałów bud.; zachowany układ urb. z czasów założenia miasta (1586) przez wojewodę S. Żółkiewskiego; cytadela sprzężona z miastem, w formie pięcioboku z bastionami (1630–35, wg projektu A. dell Aqua), powstała z inicjatywy hetmana S. Koniecpolskiego; wewnątrz cytadeli — pałac Potockich (poł. XVIII w.); cerkiew greckokatol. (XVII w.), synagoga (poł. XVIII w.); kościół i klasztor Dominikanów fundacji S. Koniecpolskiego — nie zachowane.
