Bougainville’a, Wyspa, Bougainville 
Island,
największa wyspa w archipelagu Wysp Salomona, wchodzi w skład Papui-Nowej Gwinei; powierzchnia 9,3 tys. km2,
Island,
Bougainville’a, Wyspa
Encyklopedia PWN
130 tys. mieszk. (2005); górzysta, najwyższym szczytem jest czynny wulkan Balbi (2743 m); uprawa palmy kokosowej, sagownicy, kawowca, kakaowca, bananów; bogate złoża rud miedzi (1972–89 czynna kopalnia odkrywkowa z zakładem wzbogacania rud); połów ryb; gł. m.: Kieta (port), Arawa (port lotn.), Panguma.
Historia. Wyspa odkryta 1768 przez fr. podróżnika, L.A. Bougainville’a. Na pocz. XX w., wraz z częścią Nowej Gwinei, stanowiła kolonię niem., od 1914 zarządzali nią Australijczycy (od 1946 jako terytorium powierniczym ONZ); 1975 weszła w skład niepodległej Papui-Nowej Gwinei. W 1989 wystąpienia ludności, walczącej o prawo do części dochodów z wielkiej kopalni rudy miedzi w Pangumie (kapitał austral.) oraz o odszkodowanie za szkody w środowisku naturalnym, przerodziły się w walkę o niepodległość B. (kierowaną przez Rewolucyjną Armię B. i wspieraną przez Wyspy Salomona); walki spowodowały śmierć ok. 20 tys. osób. W 1997 podjęto rozmowy pokojowe; 1998 doszło do zawieszenia broni (bez określenia przyszłego statusu wyspy), wycofania wojsk rządowych i utworzenia Tymczasowego Rządu Pojednania B.; niewielka grupa Rewolucyjnej Armii B. pozostała w opozycji zbrojnej.
