Bodin 
, ur. 1530, Angers, zm. 1596, Laon,
francuski prawnik i twórca myśli politycznej doby odrodzenia, ideolog francuskiego absolutyzmu.
[bodę̣],
Bodinus, Jean , ur. 1530, Angers, zm. 1596, Laon,
Bodin Jean
Encyklopedia PWN
fot. Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Urodził się 1530 w Angers. Ukończył studia prawnicze w Tuluzie i wykładał prawo na tymże samym uniwersytecie. Profesorem jednak nie został i 1560 przeniósł się do Paryża, gdzie pracował jako adwokat. Wkrótce zniechęcił się do tego zawodu i poświęcił pisarstwu. Utrzymywał osobiste stosunki z przywódcami stanu trzeciego ze świata prawniczego, jak również i na dworze. Brał udział w komisji, powołanej do uregulowania stanu prawnego domen w Normandii, ujawniając nieprzejednaną postawę co do wyznawanych przez siebie zasad prawnych, nawet wbrew woli samego króla, którego interesy reprezentował. Ujawnił również tolerancyjne przekonania religijne, czym wywołał powtarzajace się wielokrotnie podejrzenia o kacerstwo. W noc św. Bartłomieja (1672) uniknął śmierci, korzystając ze schronienia u jednego z prezesów parlamentu. Rok 1576 był najważniejszy w życiu Bodina. W tym roku ukazało się jego główne dzieło o państwie, osiedlił się w Laon i ożenił z córką prokuratora królewskiego, Mikołaja Trouillard. W tym samym roku uczestniczył, jako deputowany stanu trzeciego, w obradach Stanów Generalnych w Blois, gdzie występował w obronie tolerancji religijnej. W 1587 objął po zmarłym teściu urząd prokuratorski w Laon. W ostatnim okresie życia sprzeniewierzył się swoim tolerancyjnym zasadom, przystępując do Ligi Katolickiej. Nie wierzył w odkrycia Kopernika i Galileusza, wierzył natomiast w astrologię, w liczby fatalne i w tzw. lata klimakteryczne. Zmarł 1596 w Laon.
Zwolennik absolutyzmu monarszego
Głównym dziełem Bodina jest Sześć ksiąg o Rzeczypospolitej (1576, wydanie polskie 1958), w którym zamiast dotychczasowego ustroju opartego na hierarchii feudalnej wysunął koncepcję władzy publicznej jako władzy suwerena ustanawiającego prawa oraz władzy podporządkowanych mu urzędników. Pisząc o ustrojach politycznych państw, Bodin odrzucał arystotelesowską koncepcję „rządów mieszanych” przyjmując dla swej „rzeczypospolitej” formę demokracji, arystokracji lub monarchii w formie czystej. Spośród nich najlepiej rządzoną i spełniającą w sposób najdoskonalszy warunki stawiane „rzeczypospolitej” była monarchia. Warunkiem zaś podstawowym, a zarazem najistotniejszym była niepodzielna i suwerenna władza monarchy.
Bodin jest uważany za twórcę nowoczesnej koncepcji suwerenności jako władzy najwyższej i niezwiązanej prawami, której cechą najważniejszą jest wyłączność prawodawcza. W kwestii absolutyzmu monarszego i jego ewentualnych ograniczeń Bodin przyjął wykładnię, iż przez „prawe rządzenie” należy rozumieć zgodność rządów z prawem boskim i prawem natury. Metodologiczną podstawą rozważań Bodina na temat państwa i władzy publicznej były jego poglądy filozoficzne i historiozoficzne wyłożone w Methodus ad facilem historiarum cognitionem (1566). W pracy tej zalecał stosowanie metody historycznej w prawoznawstwie, które połączył z filozofią historii i oparł na szerokich studiach historyczno-porównawczych. Rozważania ustrojowe Bodin opierał na głębokiej wiedzy o ustrojach innych państw europejskich, w tym wiedzy o ustroju Polski, który, mimo że nie odpowiadał jego ideałowi ustrojowemu „prawdziwej monarchii”, ostatecznie zaklasyfikował jako „monarchię wolną”, właściwą krajom północnej Europy. Bodin zajmował się również związkami ekonomii z polityką; swoje poglądy w tym zakresie wyraził w traktacie Responsio ad paradoxa Malestretti (1568), w którym stanął na stanowisku merkantylizmu, domagając się ingerencji państwa w sprawy rozwoju handlu i przemysłu, zakazu wywozu krajowych surowców i żywności oraz ceł na zagraniczne towary; ponadto zaobserwował zjawiska, które stały się podstawą ilościowej teorii pieniądza.
Spuścizna
Przy ocenie myśli politycznej i prawnej Bodina kluczowym zagadnieniem jest to, że z władcy uczynił suwerennego i jedynego prawodawcę. Otwierało to drogę wiodącą w stronę monarchii centralistycznej i absolutnej wieków przyszłych. Bodin, projektując model państwa nowego, nie zmieniał wprawdzie schematu absolutystycznego (a wręcz umacniał), ale opierał go na nowych zasadach. Były to zasady swoistego egalitaryzmu wszystkich członków społeczeństwa wobec suwerennej władzy. Mieścił się wśród nich również postulat pełnej tolerancji religijnej (wyrażony w ogłoszonym po śmierci Bodina dziele Heptoplomere).
