Blériot Louis
 
Encyklopedia PWN
Blériot
[blerjọ]
Louis Wymowa, ur. 1 VII 1872, Cambrai, zm. 1 VIII 1936, Paryż,
francuski pionier lotnictwa, konstruktor lotniczy, organizator przemysłu lotniczego.
Kalendarium
Urodził się 1 VII 1872 w Cambrai. W 1894 ukończył studia techniczne w paryskiej l’Ecole Centrale. Od najmłodszych lat interesował się techniką, najpierw samochodową, a następnie lotniczą. W 1896 rozpoczęła się jego pasja do konstrukcji lotniczych i latania. Początkowo budował szybowce, a gdy zaczęto wytwarzać w miarę lekkie silniki spalinowe, podjął próbę zbudowania samolotu. Nie zrażały go niepowodzenia. W 1899 skonstruował skrzydłowiec o ruchomych skrzydłach napędzanych silnikiem. W latach 1900–03 pracował nad samolotem o skrzydłach nieruchomych. Po aerodynie na pływakach (1906) zniszczonej w czasie prób, 1907 powstał prototyp pierwszego samolotu mogącego latać. W lipcu i sierpniu wykonywał loty-skoki do 150 m, a 17 VIII lot na odległość 186 m. Samolot ten był nieustannie udoskonalany, a następnie — jako jeden z pierwszych na świecie — produkowany seryjnie.
Blériot był wiceprezydentem Międzynarodowej Federacji Lotniczej (FAI), członkiem zarządu Aeroklubu Francuskiego oraz prezesem honorowym syndykatu przemysłu lotniczego. Za całokształt działalności lotniczej, a szczególnie za przelot nad cieśniną La Manche, otrzymał Order Kawalerski Legii Honorowej. Zmarł 1 VIII 1936 w Paryżu.
W sierpniu 1936 na 36. Konferencji Generalnej FAI zapadła uchwała o ustanowieniu Medalu Louisa Blériota. Pierwszym, który otrzymał ten medal był polski pilot Stanisław Skarżyński. Nadano mu go za przelot Atlantyku Południowego na samolocie RWD-5 bis.
Rekordy i nagrody
6 VII 1908 latał na Blériot VIII bis 8 minut i 25 sekund. 31 X 1908 na ulepszonej wersji tego samolotu przeleciał z Toury do Artenay (14 km) w ciągu 11 minut, po czym wrócił na miejsce startu. 7 I 1909 Aeroklub Francji nadał Blériotowi pierwszy na świecie dyplom (licencję) pilota (nr 1). 2 VI 1909 Blériot wykonał po raz pierwszy lot z pasażerem, a dziesięć dni później z dwoma pasażerami. 16 VI 1909 otrzymał nagrodę Osirosa przyznaną przez Francuską Akademię Umiejętności. 4 lipca tego roku wykonał lot trwający 51 minut, a 14 VII zdobył nagrodę rządu francuskiego za przelot Etampes–Chevilly. 25 VII 1909 jako pierwszy przeleciał nad cieśniną La Manche. Start nastąpił o godzinie 4:35 z Calais, a lądowanie po 37 minutach w Dover w Wielkiej Brytanii. Przelotu dokonał na samolocie Blériot XI z silnikiem Anzani o mocy 18,39 kW (25 KM). Za przelot ten uzyskał nagrodę w wysokości 25 tysięcy franków ufundowaną przez angielską gazetę „Daily Mail”. Nagroda ta umożliwiła Blériotowi rozbudowę zakładów lotniczych. 24 i 28 VIII 1909 ustanowił w Reims dwa światowe rekordy prędkości: 74,318 km/h i 76,995 km/h. Był pierwszym lotnikiem, który przekroczył prędkość 100 km/h (w 1910).
Szkoła pilotów i zakłady lotnicze
Począwszy od 1911, Blériot rozbudowywał zakłady; produkował też coraz doskonalsze samoloty. Jednocześnie przy zakładach zorganizował Szkołę Pilotów Blériota, którą ukończyło wiele osób z krajów Europy i Ameryki, w tym także z Polski. Pod koniec 1912 dyplomy pilotów tej szkoły uzyskało ponad 500 osób. 21 IX 1913 Adolph Pegoud wykonał na samolocie Blériota jako pierwszy pętlę. Blériot był współorganizatorem (VIII 1914) zakładów Société de Production des Aéroplanes Deperdussin (SPAD), produkujących głównie samoloty myśliwskie dla wojsk lotniczych. Po zakończeniu I wojny światowej zakłady te połączył ze swoją wytwórnią (Blériot SPAD). 1 VIII 1936 ogłoszono upaństwowienie przemysłu lotniczego we Francji. Tego samego dnia Louis Blériot zmarł na atak serca.
Ważniejsze konstrukcje zakładów Blériota
Oznaczone Blériot: Blériot I — skrzydłowiec (1899), Blériot II – szybowiec (1900); Blériot VI Libellule (1907) — samolot, na którym wykonał skoki-loty od 25 do 186 m; Blériot VII (1907), następnie VII bis (1908), na którym wykonał lot na odległość 700 m (2, 3 i 4 lipca) oraz 6 lipca lot trwający 8 minut 25 sekund, a na VII ter (1908) przeleciał 14 km (31 października); Blériot XII był wystawiony w grudniu 1908 na Salonie Lotniczym w Paryżu (unowocześniony Blériot IX), na samolocie tym m.in. przeleciał cieśninę La Manche; budowany seryjnie w wielu wersjach, w tym wojskowej (900 egzemplarzy); Blériot XII Aerobus (1911) pasażerski; Blériot XXXVI (1912) obserwacyjny; Blériot 44 (1914) do współpracy z artylerią; Blériot 73 (1917) bombowy; Blériot 75 Mammouth (1920) transportowy; Blériot 111 (1928-1934) komunikacyjny budowany w 7 wersjach; Blériot 110 Jozeph le Brix (1930) wyczynowy; Blériot 5190 Santos Dumont (1933) pocztowa łódź latająca; Blériot 370 (1934) projekt.
Oznaczone Blériot Spad (S): S-7 (1917) myśliwski; S-8 (1917-1918) myśliwski, S-13 (1918) myśliwski (po zakończeniu I wojny światowej użytkowany jako pocztowy); S-20 (1920) wyczynowy (kilka rekordów prędkości); S-51 C-1 (1924) myśliwski, użytkowany m.in. przez lotnictwo polskie; S-56/4 (1925) komunikacyjny; S-61 (1923-29) myśliwski, budowany w 11 wersjach; S-61/2 (1925) myśliwski (250 sztuk zakupiło lotnictwo polskie); S-61/5 — na samolocie tej wersji kpt. pilot Bolesław Stachoń 5 IV 1926 osiągnął wysokość 6000 m w ciągu 14 min 38 s; S-61/7 rekordowy; S-91 (1927) myśliwski; S-510 (1934) myśliwski (prędkość maksymalna – 370 km/h, wznoszenie do wysokości 5000 m – 5,9 min, pułap – 10 000, zasięg 600 km).
zgłoś uwagę
Ilustracje
Bleriot XI La Manche, jednopłat francuski (1909)rys. B. Wróblewski/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Blériot XI, którym jego konstruktor przeleciał nad cieśniną La Manchefot. W. Szewczyk/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Blériot Louis, lądowanie na ziemi brytyjskiej, po przelocie nad kanałem La Manche fot. zbiory T. Malinowskiego
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia