Bellotto Bernardo
 
Encyklopedia PWN
Bellotto Bernardo, zw. Canaletto Wymowa, ur. 30 I 1721, Wenecja, zm. 17 XI 1780, Warszawa,
włoski malarz i akwaforcista; jeden z najwybitniejszych przedstawicieli weneckiego malarstwa wedutowego.
Kalendarium
Urodził się 30 I 1721 w Wenecji. Kształcił się u swego wuja A. Canale, również zw. Canaletto. W 1742 odbył podróż artystyczną do Rzymu, Florencji i Lukki; 1744 znalazł się w Lombardii, 1745 przebywał w Turynie na dworze króla Karola Emanuela III oraz w Weronie; 1747 przybył do Drezna na zaproszenie Augusta III, 1748–58 był jego nadwornym malarzem. Między 1758 (lub 1759) a 1761 był zatrudniony na dworze cesarskim w Wiedniu; przez kilka miesięcy pracował dla Maksymiliana III Józefa w Monachium; 1761 wrócił do Drezna; po śmierci Augusta III (1763) utracił stanowisko malarza nadwornego; 1764–66 pracował jako nauczyciel perspektywy w akademii sztuk pięknych w Dreźnie. W 1767 na zaproszenie Stanisława Augusta Poniatowskiego przybył do Warszawy, gdzie pozostał do końca życia. Zmarł 17 XI 1780 w Warszawie.
Weduty i kaprysy architektoniczne
Malował tzw. weduty realne oraz kaprysy architektoniczne komponowane z motywów architektury rzeczywistej, zaaranżowanej w fantastycznej scenerii; sceny takie często wzbogacał sztafażem figuralnym (Architektura fantastyczna z autoportretem Bellotta w stroju patrycjusza weneckiego ok. 1765 — Muzeum Narodowe, Warszawa). Niektóre kaprysy zawierają treści alegoryczne. Swe obrazy przygotowywał na podstawie studiów z natury wykonywanych za pomocą przyrządu optycznego (camera obscura). Dzięki temu jego panoramy miast, widoki ulic, placów i budowli cechuje precyzja i bezbłędna perspektywa linearna. Malował w tonacji jasnej, przeważnie chłodnej, jednak koloryt obrazów warszawskich jest na ogół ciepły. Większość swych dzieł Bellotto powtarzał w olejnych lub akwafortowych replikach autorskich. Do najbardziej monumentalnych prac Bellotta wykonanych w Dreźnie należy cykl 25 obrazów namalowanych dla króla: 14 widoków Drezna (1747–53) oraz 11 widoków Pirny i okolic (1753–56) — wszystkie w Galerii Drezdeńskiej (w Muzeum Narodowym w Warszawie znajduje się m.in. replika autorska w zmniejszonym formacie kompozycji Widok Drezna z prawego brzegu Łaby powyżej mostu Augusta 1747–50).
Dla cesarzowej Marii Teresy wykonał m.in. 7 wielkich widoków Wiednia wraz z panoramą miasta i rezydencjami w Schönbrunnie i Schlosshofie oraz 6 płócien mniejszego formatu przedstawiających place i ulice (przełom 1758 i 1759 do 1761 — Kunsthistorisches Museum, Wiedeń).
Widoki Warszawy
W Warszawie Bellotto został zatrudniony przy dekoracji Zamku Ujazdowskiego (głównie freski 1767–70, nie zachowane); 1769 namalował dla króla cykl 15 widoków Rzymu (rozproszony w XIX w.), korzystając z pomocy swego syna, Lorenza; jako inspiracja posłużyły mu ryciny G. Piranesiego z cyklu Vedute di Roma. Najsłynniejszym dziełem Bellotta jest cykl 26 widoków Warszawy i Wilanowa namalowanych 1770–80 dla Stanisława Augusta Poniatowskiego do Pokoju Prospektowego (zwanego potem Salą Canaletta) w Zamku Królewskim. Ze względu na swój dokumentalny charakter weduty Bellotta były pomocne podczas rekonstrukcji warszawskich zabytków zniszczonych podczas II wojny światowej (ocalały 24; obecnie w Sali Canaletta w Zamku Królewskim). Wiele z tych obrazów artysta wzbogacił sztafażem figuralnym i scenami rodzajowymi, niektóre motywami pejzażowymi: Widok łąk wilanowskich oraz Widok Ujazdowa i Łazienek (oba 1775); 3 weduty Bellotto powtórzył w technice akwaforty: Widok na Krakowskie Przedmieście od strony Bramy Krakowskiej (1771), Widok Warszawy od strony Pragi (1772), Widok Warszawy z Pałacem Ordynackim (1774).
Dziełem Bellotta są także 2 kompozycje o tematyce historycznej: Elekcja Stanisława Augusta (znana w 2 wersjach: 1776 — Muzeum Narodowe, Poznań, i 1778 — Zamek Królewski, Warszawa) i Wjazd Jerzego Ossolińskiego do Rzymu w 1633, obraz namalowany dla J. Ossolińskiego (1779 — Muzeum Narodowe, Wrocław).
zgłoś uwagę
Ilustracje
Bellotto Bernardo, Kościół Wizytek — Zamek Królewski, Warszawa fot. Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Bellotto Bernardo zwany Canaletto, Krakowskie Przedmieście w stronę Kolumny Zygmunta, 1774 — Zamek Królewski w Warszawiefot. T. Żółtowska-Huszcza/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Bellotto Bernardo, zw. Canaletto, Pułkownik Königsfels uczy jazdy konnej ks. J. Poniatowskiego, 1773 — Muzeum Narodowe, Warszawa (Wilanów)fot. Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia