Belgrad, Beograd, staroż. Singidunum,
stolica Serbii, położona przy ujściu Sawy do Dunaju.
Belgrad
Encyklopedia PWN
najważniejszy ośr. gosp. i kult.-nauk. kraju; rozwinięty przemysł o zróżnicowanej strukturze gałęziowej, zwłaszcza maszyn. (maszyny roln., obrabiarki, silniki), środków transportu (ciągniki, autobusy, samochody ciężarowe, statki rzeczne), elektrotechniczny (transformatory, akumulatory), elektroniczny (centrale telefoniczne) i precyzyjny; zakłady przem. są skupione gł. w dzielnicach peryferyjnych (Zemun, Rakovica, Železnik); ważny węzeł kol. i drogowy na międzynar. szlakach łączących środkową Europę z Płw. Bałkańskim; międzynarodowy port lotniczy (Surčin); duży port rzeczny; siedziba parlamentu, Serb. Akad. Nauk i Sztuk, wielu szkół wyższych (w tym uniw., zał. 1863) i inst. nauk.-badawczych; liczne muzea, teatry i galerie sztuki; miejsce wielu międzynar. festiwali (m.in. film., muz., teatr.), kongresów i targów (Międzynar. Targi Techniki, Międzynar. Targi Książki); ośr. turyst.; wojna domowa (od 1991) spowodowała ograniczenie krajowych i międzynar. funkcji miasta; część infrastruktury przem. zniszczona 1999 w wyniku nalotów NATO; liczne parki (Kalemegdan, Tašmajdan, Topčider, Košutnjak) i obiekty sport.-rekreacyjne, m.in. wzgórze Avala — park nar. i ośr. wypoczynkowy mieszkańców Belgradu. Najstarsza część miasta w widłach Sawy i Dunaju, wokół wzgórza Kalemegdan; na l. brzegu Sawy nowoczesna dzielnica mieszkaniowa — Nowy Belgrad.
Historia. Od II w. n.e. twierdza rzym. (Singidunum), później bizant.; w IX w. bułgarska Beogard (Biały Gród); w XI w. wrócił pod władzę Bizancjum; od XII w. pod panowaniem Węgier, w końcu XIII w. przekazany w lenno władcom Serbii; 1456 pod Belgradem J. Hunyady zwyciężył Turków; od 1521 pod panowaniem tur.; od 1878 stol. niepodległej Serbii; od 1918 stol. Królestwa SHS, od 1929 — Jugosławii (1992 ograniczonej do republik Serbii i Czarnogóry), od 2003 konfederacyjnego państwa Serbia i Czarnogóra, od VI 2006 Serbii.
Zabytki. Pozostałości z czasów prehist. i rzym.; na wzgórzu parkowym Kalemegdan cytadela z pocz. XVIII w., wieża zegarowa, cerkwie, pomnik wdzięczności dla Francji i pomnik Zwycięzcy (obydwa I. Meštrovicia).
