Basra, Al-, Al-Baṣrah,
m. w południowo-wschodnim Iraku, na Niz. Mezopotamskiej, nad rz. Szatt al-Arab, 120 km od jej ujścia do Zat. Perskiej;
Basra, Al-
Encyklopedia PWN
Ośr. adm. muhafazy Al-Basra. Założona 638 przez kalifa Umara jako ośr. handlu z Indiami i baza wojsk. wypraw na Wschód; w VIII i na pocz. IX w. ośr. handl. i roln., rel. i kult., siedziba teol. szkół islamu; straciła znaczenie na rzecz Bagdadu; w XIII w. zniszczona w czasie mong. najazdu Hulagu; w XVI–XVII w. obiekt rywalizacji persko-tur., ostatecznie zdobyta przez Turków; w czasie I wojny świat. okupowana przez Wielką Brytanię; 1920–32 włączona do bryt. mandatu Iraku; podczas II wojny światowej zajęta przez wojska bryt., służyła jako baza lotnicza; 2003 zajęta przez oddziały bryt.; Do wojny w Zat. Perskiej (1991) gł. ośr. gosp. i kult. południowego Iraku; rafineria ropy naftowej (rurociąg z Az-Zubajr), duży kombinat petrochemiczny (m.in. tworzywa sztuczne), stalownia, przemysł spoż. (świat. centrum przerobu i eksportu daktyli), celulozowo-papierniczy, nawozów sztucznych; ośr. handl.-usługowy; duży nowoczesny port handl. dostępny dla statków mor. (130 km powyżej ujścia Szatt al-Arab do Zat. Perskiej); połączenie drogowe z Bagdadem (również kol. — Kolej Bagdadzka) oraz z Kuwejtem; międzynar. port lotn.; uniw. (zał. 1967). Miasto znacznie zniszczone i wyludnione podczas wojny z Iranem, wojny w Zat. Perskiej i wojny 2003.
