ballada
 
Encyklopedia PWN
ballada
[fr. ballade < prowansalskie balada < łac. ballare ‘tańczyć’],
lit. krótki utwór epicko-liryczny o dramatycznie ukształtowanej fabule, często fantastycznej, niezwykłej tematyce, utrzymany w posępnym, tajemniczym nastroju;
ballada występuje w poezji artystycznej i ludowej; znana w średniowieczu jako pieśń, pierwotnie związana z tańcem, istniała w wielu odmianach; ballada francuska (prowansalska) ukształtowała się jako gatunek liryczny (F. Villon) o kunsztownej budowie metrycznej; ballada angielska, a zwłaszcza szkocka, z przewagą elementów epickich, stała się pierwowzorem gatunku literackiego, znamiennego dla poezji romantycznej; rozwijała się u schyłku XVIII w. i w początkach XIX w. głównie w Wielkiej Brytanii (W. Scott, W. Wordsworth) i Niemczech (G. Bürger, F. Schiller, J.W. Goethe). W Polsce Ballady i romanse A. Mickiewicza (1822), uznane za programowe wystąpienie romantyzmu, znalazły wielu kontynuatorów, m.in. E.A. Odyńca, W. Syrokomlę; wybitne walory literackie osiągnęła ballada w twórczości K. Tetmajera, L. Staffa, E. Zegadłowicza, a zwłaszcza B. Leśmiana; współcześnie ballada często nawiązuje do motywów folkloru miejskiego (M. Białoszewski).
Bibliografia
I. OPACKI, Cz. ZGORZELSKI Ballada, Wrocław 1970;
E. JAWORSKA Katalog polskiej ballady ludowej, Wrocław 1990.
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia