Baleary

Baleary, Islas Baleares, katalońskie Illes Balears,

archipelag na Morzu Śródziemnym, stanowi region autonomiczny Hiszpanii;

obejmuje wyspy: Majorka, Minorka oraz Pitiuzy, w skład których wchodzą m.in.: Ibiza i Formentera; powierzchnia 5 tys. km², 1,1 mln mieszk. (2014), w tym ok. 80% na Majorce; stol. Palma de Mallorca; pod względem geologicznym Baleary są przedłużeniem alpejskiej strefy G. Betyckich. Region turystyczny o świat. znaczeniu, rozwinięta infrastruktura hotelowa, liczne kąpieliska i uzdrowiska klim.; ludność utrzymuje się z usług turystycznych, rolnictwa (uprawa gł. zbóż, oliwek, winorośli, migdałowców, figowców, drzew cytrusowych, hodowla owiec, trzody chlewnej i bydła) oraz rybołówstwa; przemysł spoż., skórz.; rzemiosło artyst.; dobrze rozwinięta komunikacja mor. i lotn. między wyspami oraz z kontynentalną Hiszpanią.

Historia.

W starożytności kolonizowane przez Fenicjan, pod władzą Kartaginy, a 123 p.n.e.–V w. n.e. — Rzymu; następnie podbijane przez Wandalów, Wizygotów, Bizancjum (554) i Arabów (od VIII w.); podczas rekonkwisty 1229–35 zdobyte przez Aragonię (Minorka ostatecznie 1287) i poddane kolonizacji z Katalonii; 1276–1349 w składzie wyodrębnionego z państwa aragońskiego Królestwa Majorki (wraz z Roussillon i Montpellier), później ponownie w składzie Korony aragońskiej i zjednoczonej Hiszpanii; w XVIII w. Minorka pod władzą bryt. (1708–56, 1763–82 i 1798–1802) i fr. (1756–63); w okresie hiszp. wojny domowej Majorka i Ibiza zostały 1936 opanowane przez nacjonalistów, Minorka do 1939 była ważną republikańską bazą mor.; od 1983 status wspólnoty autonomicznej.

Majorka, północne wybrzeże Capo Formentor