Balaton
 
Encyklopedia PWN
Balaton, Jezioro Błotne,
jezioro na Węgrzech, na Niz. Środkowodunajskiej, na południowy zachód od Budapesztu, największe w środkowej i zachodniej Europie.
Państwo: Węgry
Położenie geograficzne: na Niz. Środkowodunajskiej
Położenie względem poziomu morza: 106 m n.p.m.
Typ jeziora: wg genezy — tektoniczne; wg relacji z rzekami — przepływowe (odpływ do Dunaju kanałem i rz. Sió); wg okresowości — stałe; wg warunków do rozwoju życia — eutroficzne; wg zasolenia — słodkie
Powierzchnia akwenu: 596 km2
Głębokość maksymalna: 11 m (w tzw. Studni Tihańskiej)
Dopływy: Zala
Odpływy: Sió
W rowie tektonicznym powstałym pod koniec plejstocenu na południowym przedpolu Lasu Bakońskiego, na wys. 106 m; pow. 596 km2, dł. 78 km, szer. 5–13 km; średnia głęb. 3 m, maks. 11 m (w tzw. Studni Tihańskiej). Brzegi południowe niskie, przeważnie piaszczyste, miejscami zabagnione; przy wysokim północnym brzegu dno obniża się dość nagle do głęb. 3–4 m, strefa przybrzeżna jest wąska, kamienista i porośnięta trzciną. Zasilane przez rz. Zala oraz przez mniejsze dopływy uchodzące od północy (z kotliny Tapolca). W lecie temperatura wody wynosi 26–28°C; w zimie tworzy się pokrywa lodowa o grub. do 20–25 cm; znaczne ruchy kołyszące wód (sejsze). Od 1847 stała żegluga pasażerska i towarowa; połączone z Dunajem kanałem i rz. Sió; nad Balatonem największe ośr. wypoczynkowe na Węgrzech (Balatonfüred, Tihany, Badacsonytomaj i in.); na północnym brzegu uprawa winorośli. Rozwinięte rybołówstwo (połów sandacza, karpia, szczupaka). Na płw. Tihany park nar. (od 1952, pow. 1,1 tys. ha); na zachodnim krańcu Balatonu rezerwat Kis-Balaton — miejsce gniazdowania rzadkich ptaków bagiennych i wodnych.
Balatońska operacja 1945. Podczas II wojny światowej w rejonie Balatonu wojska sowieckie 3 Frontu Ukr. (dow. marsz. F.I. Tołbuchin) odparły 6–15 III 1945 przeciwnatarcie niem. sił pancernych i przeszły 16–18 III do natarcia w kierunku na Wiedeń.
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia