Arnhem
m. we wschodniej Holandii, nad Dolnym Renem (pr. ramię delty Renu);
[ạrnəm],
Arnhem
Encyklopedia PWN
prawa miejskie 1233; od 1440 czł. Hanzy; kilkakrotnie rezydencja hrabiów Geldrii; od 1585 należał do Rep. Zjedn. Prowincji; do 1829 twierdza. Podczas II wojny światowej w rejonie Arnhem wojska alianckie pod ogólnym dowództwem marsz. B.L. Montgomery’ego przeprowadziły 17–26 IX 1944 natarcie 2. armii bryt., połączone z operacją powietrznodesantową 1. armii powietrznodesantowej (Market-Garden), w celu otwarcia aliantom drogi, m.in. przez Ren do północnych Niemiec; w składzie wojsk bryt. walczyła pol. I Samodzielna Brygada Spadochronowa (dow. gen. S. Sosabowski); mimo zaciętych walk i ciężkich strat (Anglicy 80% żołnierzy, Polacy 23%), cel operacji nie został osiągnięty. Jeden z większych w kraju ośr. przemysłu chem. (zakłady koncernu chem. Akzo), gł. produkcja tworzyw sztucznych; fabryka silników, kompresorów i turbin, stocznia rzeczna, zakłady obuwnicze, odzieżowe; ważny węzeł kol. i drogowy; szkoły wyższe (m.in. Akad. Sztuk Pięknych, teatr., leśnictwa); muzea, m.in. sztuki lud. (na wolnym powietrzu); cmentarz--pomnik żołnierzy pol.; kościoły got. Św. Walpurgii (XIV, XIX w.) i Św. Euzebiusza (2. poł. XV w.); ratusz (1. poł. XVI i XIX w.). W pobliżu Arnhem parki nar. Veluwezoom (najstarszy w Holandii, zał. 1930) i Hoge Veluwe, w którym słynne muzeum Kröller-Möller w Otterloo (galeria malarstwa eur., m.in. dzieła V. van Gogha) oraz galeria sztuki nowoczesnej w plenerze.
