Andrzejewski Jerzy
 
Encyklopedia PWN
Andrzejewski Jerzy, ur. 19 VIII 1909, Warszawa, zm. 19 IV 1983, tamże,
pisarz.
Kalendarium
1935–37 w redakcji tygodnika „Prosto z mostu”, 1946–47 działacz Związku Zawodowego Literatów Polskich w Krakowie, 1950–52 ZLP w Szczecinie, 1952–57 poseł na sejm; 1976 współzałożyciel KOR. Począwszy od wczesnych utworów, inspirowanych przez katolicką doktrynę moralną (nowele Drogi nieuniknione 1936, powieść Ład serca 1938), w twórczości Andrzejewskiego dominowało poszukiwanie trwałych wartości i wzorów duchowych, prowadzące najczęściej do ujawnienia bezsiły i ułomności ludzkiej wobec spraw ostatecznych lub biegu historii; opowiadania z tomu Noc (1945) zawierają analizę ludzkich zachowań w warunkach okupacyjnego terroru; powieść Popiół i diament (1948, film A. Wajdy 1958) jest obrazem tragicznych kontrowersji moralnych i politycznych nurtujących społeczeństwo polskie po wojnie, a przedstawionych przez Andrzejewskiego w sposób sugerujący możliwość porozumienia społeczeństwa z komunistyczną władzą; przyjęcie przez pisarza poglądów marksistowskich wiązało się z podporządkowaniem twórczości bieżącym celom politycznym (m.in. zbiór publicystyki Partia i twórczość pisarza 1952); w następnym okresie Andrzejewski pozostawał pod wpływem egzystencjalizmu we współczesnej laickiej wersji; paraboliczne opowieści Ciemności kryją ziemię (1957) i Bramy raju (1960) wyrażają zwątpienie w etyczną czystość idei, ukazując je jako sublimacje ludzkich namiętności; powieść Idzie skacząc po górach (1963) sięga w sferę skomplikowanych relacji między sztuką i życiem genialnej jednostki; eksperymentalna powieść Miazga (ukończona 1970, wydana poza cenzurą 1979) przedstawia satyryczny obraz środowisk artystycznych i władzy politycznej lat 60., świadczący o narastającym kryzysie świadomości społecznej; ponadto powieść Apelacja (Paryż 1968), opowiadania (Teraz na ciebie zagłada 1976, Nikt 1983; Nowe opowiadania 1980), dramat Prometeusz (1973), dzienniki literackie (Gra z cieniem 1987, Z dnia na dzień, tomy 1–2 1988).
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia