Ałtaj
 
Encyklopedia PWN
Ałtaj, kazachskie i ros. Altaj, chiń. Altay Shan, mong. Altajn nuruu,
góry w Azji Środkowej, w Rosji, Kazachstanie, Mongolii i Chinach;
obejmuje liczne łańcuchy górskie ciągnące się głównie z południowego wschodu na północny zachód; wysokość do 4506 m (Biełucha). Dzieli się na Ałtaj Właściwy (Rosja i Kazachstan) oraz Ałtaj Mongolski i Ałtaj Gobijski. Część północno-wschodnia sfałdowana w orogenezie kaledońskiej, południowo-zachodnia — w hercyńskiej; zbudowane z prekambryjskich i paleozoicznych skał magmowych, metamorficznych i osadowych. Przeważają niewysokie grzbiety górskie, o stromych stokach; najwyższe pasma (Góry Katuńskie i Góry Czujskie) mają rzeźbę alpejską; charakterystyczne duże tektoniczne śródgórskie kotliny, zwane stepami (Czujski, Kurajski). Klimat górski w strefie umiarkowanej chłodnej, wybitnie kontynentalny; suma roczna opadu na zachodnich i północno-zachodnich stokach 1000–2000 mm, w Kotlinie Czujskiej ok. 100 mm. Liczne rzeki (najdłuższe: Katuń, Buktyrma, Bija, Czuja); ponad 3500 jezior, największe: Markaköl i Teleckie. 70% powierzchni Ałtajów zajmuje tajga (w zachodniej części jodłowa, w północno-wschodniej — jodłowo-limbowa, w południowej — modrzewiowa); w dolnym piętrze roślinność stepowa; powyżej 1700 m na północy i 2750 m na wschodzie — łąki wysokogórskie; lodowce (ponad 900 km2). Bogate złoża rud żelaza, rtęci, cynku, ołowiu i miedzi, złota; źródła mineralne; hodowla marali; doliną Katuni (z miasta Bijsk) biegnie droga samochodowa do Mongolii (trakt czujski). Rezerwat Ałtajski (881 tys. ha) na terytorium republiki Ałtaj.
zgłoś uwagę
Ilustracje
Biełucha, zachodni wierzchołek, najwyższy szczyt Ałtaju (Rosja)fot. J. Nyka/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia