Alzacja
 
Encyklopedia PWN
Alzacja, Alsace,
dawny region administracyjny i kraina historyczna we wschodniej Francji.
Dep.: Bas-Rhin i Haut-Rhin; powierzchnia 8,3 tys. km2; — 1,9 mln mieszk. (2011); stol. Strasburg, inne gł. m.: Colmar, Miluza. Ważny, gęsto zaludniony (193 mieszk. na km2) region gosp. Francji; obejmuje wschodnie, strome stoki Wogezów (wysokość do 1424 m, Grand Ballon) i Niz. Górnoreńską; klimat umiarkowany ciepły, z zaznaczającymi się wpływami kontynentalizmu; gł. rz. Ill (dopływ Renu); w Wogezach lasy mieszane z dębem, bukiem i świerkiem. Duża koncentracja przemysłu: wydobycie soli potasowych i soli kam. (okolice Miluzy), elektrownie wodne (Alzacki, Kanał), elektrownie cieplne i jądr. (Fessenheim), 2 rafinerie ropy naftowej (w pobliżu Strasburga), przemysł maszyn., samochodowy (fabryka Peugeota w Miluzie), stoczn., chem. (masy plast., nawozy sztuczne), włók. (w XIX w. gł. gałąź przemysłu Alzacji), spoż. (winiarski — gł. wina białe, mleczarski, browarniczy). Na Niz. Górnoreńskiej intensywna uprawa zbóż, buraków cukrowych, chmielu, tytoniu, warzyw (zwłaszcza szparagów); na pogórzu Wogezów winnice i sady (gł. wiśniowe); hodowla bydła mlecznego i owiec (Wogezy). Rozwinięta turystyka (źródła miner., stare zamki). Gęsta sieć komunik., zwłaszcza dróg samochodowych; przez Alzację przechodzi rurociąg z portu naftowego w Marsylii do Karlsruhe (Niemcy); żegluga na Renie i Kanale Alzackim; międzynarodowy port lotniczy w Strasburgu.
Historia. Pierwotnie zamieszkana przez ludność celtycką, od 58 r. p.n.e. pod panowaniem rzym.; w okresie wędrówki ludów w V w. została opanowana przez Alemanów, a następnie Franków; po układzie w Verdun 843 w państwie Lotara I; 870–1648 należała do Rzeszy Niem.; w Alzacji Górnej od 1168 panowali Habsburgowie; Alzacja Dolna od 1384 podlegała biskupom strasburskim; w XVI w. Alzację objęła wojna chłopska i reformacja; podczas wojny trzydziestoletniej nastąpiło znaczne zniszczenie kraju; po traktacie westfalskim 1648 większa część Alzacji znalazła się pod panowaniem Francji; pełnego zespolenia Alzacji z Francją pod względem adm. dokonała rewolucja fr. 1789; po wojnie fr.-pruskiej 1870–71 Alzacja została przyłączona do Niemiec; po traktacie wersalskim 1919 ponownie we Francji; 1940–44 włączona do III Rzeszy; po II wojnie świat. powróciła do Francji.
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia