Akka

Akka, ‘Akkô, arab. Aka,

m. w północno-zachodniej części Izraela, w Dystrykcie Północnym, nad M. Śródziemnym.

— 45 tys. mieszk. (2008), Żydzi, Arabowie. Ośrodek przem. i turystyczny; stalownia, zakłady metalowe, chem., materiałów budowlanych, ceramiczne, spoż.; port rybacki; połączenie autostradą z Tel Awiwem-Jaffą. Główną atrakcją turystyczną Akki jest otoczone murami stare miasto, położone na wąskim półwyspie oddzielającym północną część zat. Hajfa od M. Śródziemnego; na południu port rybacki z kamiennymi nadbrzeżami starego portu handl. i kąpielisko. Poza murami Akki nowoczesne dzielnice mieszkaniowe i centrum handlowe.

Historia.

Pierwsze ślady osadnictwa w okolicach współczesnej Akki pochodzą sprzed 2 tys. lat; 1478 p.n.e. zdobyta przez faraona Totme II i nazwana A-ka; 701 p.n.e. zajęta przez asyryjskiego króla Sanheriba. W VI w. w posiadaniu Persów, stanowiła ważny punkt strategiczny w wojnach z Egiptem; 219 p.n.e. zdobyta przez króla syryjskiego Antiocha III Wielkiego; od 65 p.n.e. w granicach rzym. prow. Syria. Od I w. silny ośrodek chrześcijaństwa, 634 zajęta przez Arabów. W epoce krucjat, 1104 zdobyta przez Baldwina I z pomocą floty genueńskiej; ważna twierdza i port Królestwa Jerozolimskiego, o strategicznym znaczeniu; należała do domeny król.; 1187 zajęta przez Saladyna, 1191 odzyskana przez uczestników III krucjaty, stała się gł. ośrodkiem Królestwa Jerozolimskiego, siedzibą patriarchów jerozolimskich (z przerwą 1229–44) i władz zakonów rycerskich: templariuszy, joannitów (stąd używana wówczas nazwa Akki: Saint-Jean-d’Acre) oraz krzyżaków; 1291 zdobyta, jako ostatni punkt oporu krzyżowców na Wschodzie, przez mameluckiego sułtana Egiptu i Syrii. Od 1517 formalnie pod panowaniem imperium osmańskiego; ponowny rozkwit w XVIII w. za dyktatorskich rządów Zahira al-Umara i Al-Dżazzara, którzy odbudowali miasto i uczynili zeń ważne centrum handl. i swoją siedzibę; 1799 bezskutecznie oblegana przez Napoleona I, 1832–40 okupowana przez egipskiego władcę Ibrahima Paszę. W 1922 wraz z całą Palestyną znalazła się w granicach mandatu Wielkiej Brytanii, od 1947 w granicach Izraela.

Zabytki.

Cytadela z XVIII w. wzniesiona na fundamentach XIII-wiecznej twierdzy krzyżowców, Wielki Meczet zbudowany przez Ahmada Paszę al-Dżazzara 1781, łaźnie (1780, obecnie siedziba Muzeum Miejskiego); podziemne miasto krzyżowców (na głęb. ok. 8 m) — dawna dzielnica rycerzy maltańskich (obecnie miejsce koncertów i festiwali); krypta Św. Jana — dawny refektarz rycerzy krzyżowych. W pobliżu Akki grobowiec Baha Allaha (XIX w.) — irańskiego twórcy bahaizmu.