Adelaide
m. w Australii przy ujściu rz. Torrens do zat. Saint Vincent (O. Indyjski);
[ạ̈dəleıd] 
,
Adelajda,
, Adelaide
Encyklopedia PWN
miasto zlokalizowane 1836 i zaplanowane jako stol. Australii Południowej przez pierwszego geodetę generalnego kolonii, W. Lighta; oficjalnie zał. 1840; od 1845 w związku z odkryciem złota i miedzi napływ górników, od 1847 imigrantów niem., którzy stworzyli podstawy przemysłu winiarskiego (dolina Barossa); Adelaide jako pierwsze miasto w Australii uzyskało bezpośrednie połączenie telegraficzne z Londynem (1872). ważny ośrodek finansowy, handl. i turystyczny; przemysł elektromaszynowy (gł. samochodowy), chem. (rafineria ropy naftowej Port Stanvac), spoż. (zwłaszcza winiarski), włók.; roczny przeładunek portu Adelaide ponad 4 mln t (gł. przewozy kabotażowe); port lotn.; węzeł kol. (połączenie ze stol. sąsiednich stanów i Alice Springs); 2 uniwersytety: stanowy (zał. 1874, otwarty 1882) i Flinders (od 1966); biblioteka stanowa, konserwatorium, muzea, galeria sztuki z 2. poł. XIX w.; ogród bot.; w Adelaide odbywa się co 2 lata międzynar. festiwal teatr. i filmowy. Adelaide leży na nizinie nadmor. ograniczonej od wschodu górami Mount Lofty; wzdłuż zatoki — wydmy; składa się z 2 części otoczonych pasem zieleni; sztuczne jezioro na rz. Torrens oddziela południową dzielnicę handl. (city) od północnej (gł. mieszkaniowej); w północnej części miasto-satelita Elizabeth; woda do Adelaide doprowadzana z rz. Murray, gaz — ze złoża Moomba.
