Białoruś. Gospodarka

Białoruś. Gospodarka.

Kraj przemysłowo-rolniczy, do 1991 republika ZSRR o centralnym systemie planowania; rozpad ZSRR i osłabienie więzi z dawnymi republikami spowodowały załamanie gospodarki (spadek produkcji we wszystkich dziedzinach); od 1992 wprowadza się elementy gospodarki rynkowej; utworzenie wolnych stref ekonomicznych dla kapitału zagranicznego koło Brześcia, Mińska i w obwodzie grodzieńskim. Duża zależność gospodarcza od Rosji; w pierwszych latach XXI w. zwiększenie kontroli państwa nad sektorem prywatnym i renacjonalizacja wielu przedsiębiorstw; PKB wg parytetu siły nabywczej na 1 mieszkańca 10,2 tys. dolarów USA (2007). W 2007 przemysł wytwarzał 40,6% PKB, rolnictwo 8,7%, handel i usługi 50,6%.

Przemysł.

Białoruś jest uboga w surowce miner.; największe znaczenie gosp. mają sole potasowe (złoże starobińskie), łupki bitumiczne i torf (zasoby ok. 5 mld t); od 1965 wydobywa się niewielkie ilości ropy naft. i gazu ziemnego (gł. w rejonie Rzeczycy). Przemysł energ. wykorzystuje importowane paliwo; produkcja energii elektrycznej (30 mld KW·h, 2004) prawie w całości pochodzi z elektrowni cieplnych, największe: Łukomska 2400 MW, Berezowska i Nowopołocka. Przemysł środków transportu (samochody ciężarowe, m.in. biełazy, ciągniki, statki rzeczne, rowery), maszyn. (obrabiarki, linie automatyczne, maszyny roln. i do wydobywania torfu), elektrotechniczny i elektroniczny (odbiorniki telew. i radiowe, chłodziarki), chem. (kombinat nawozów potasowych w Soligorsku), rafinerie ropy naft. (Nowopołock i Mozyrz); 1997 uruchomiono montownię samochodów Forda w Obczaku na wschód od Mińska (spółka białorusko-amer.); tradycyjne gałęzie przemysłu: spoż. (mięsny, mleczarski), włók. (zwłaszcza lniarski i wełn.), drzewny (meble) i celulozowo-papierniczy, szklarski (znane w świecie kryształy i porcelana), materiałów budowlanych (cement, cegielnie), skórz.-obuwn.; produkcja artyst. wyrobów lud. (garncarstwo, wikliniarstwo); największe ośr. przem.: Mińsk, Homel, Witebsk, Bobrujsk, Mohylew.

Rolnictwo.

Użytki rolne zajmują ok. 45% pow. kraju (do 1986 osuszono ponad 3 mln ha bagien, gł. na Polesiu, 0,1 mln ha jest nawadnianych) z czego grunty orne 66%, łąki i pastwiska 32%, uprawy przem. i sady 2%; hodowla bydła typu mleczno-mięsnego (3,9 mln sztuk, 2004), trzody chlewnej, drobiu; gł. uprawy: zboża (jęczmień, żyto, owies, pszenica, gryka), ziemniaki, len, rośliny pastewne, ponadto buraki cukrowe, drzewa owocowe (jabłonie) i warzywa. Rolnictwo jest w większości znacjonalizowane.

Transport i łączność.

W przewozach towarów i pasażerów podstawową rolę odgrywa transport kol. i samochodowy; długość linii kol. wynosi 5,5 tys. km (2005), dróg kołowych — 80 tys. km (2002), dróg wodnych — 2,5 tys. km (2003); gł. linia kol. Brześć–Baranowicze–Mińsk–Orsza stanowi część magistrali Berlin–Warszawa–Moskwa (ważne przejście w Brześciu); największe znaczenie dla żeglugi mają Dniepr, Niemen i Berezyna oraz Kanał Dniepr-Bug; przez terytorium Białorusi przechodzi rurociąg naft. Przyjaźń (z odgałęzieniem do rafinerii w Nowopołocku), gazociągi, m.in. z płw. Jamał (Rosja) do Europy Zachodniej; krajowe porty lotn. znajdują się we wszystkich miastach obwodowych, port międzynar. — w Mińsku.

Handel zagraniczny.

Bilans handl. ujemny; importuje się surowce energ., maszyny i urządzenia, wyroby hutn., tekstylia, żywność; 2004 eksport wyniósł 11,5 mld dol. USA, import — 13,6 mld dol. USA. Największym partnerem handl. jest Rosja (60% obrotów z saldem ujemnym), ponadto Ukraina, pozostałe kraje powstałe po rozpadzie ZSRR oraz Niemcy i Polska (5%). Eksportuje się gł. maszyny, urządzenia i środki transportu, produkty chem., sól potasową, wyroby precyzyjne, odzież i żywność.