praktyczną
Encyklopedia PWN
filoz. pogląd, wg którego w działaniach praktycznych należy koniecznie liczyć się z możliwościami ich realizacji;
wyróżniony przez Arystotelesa dział filozofii przyporządkowany poznaniu praktycznemu;
dyscyplina nauk. wyodrębniona w latach 30. XX w.; obejmuje zespół nauk o nauce tworzący „federację metanauk”, które prowadzą badania podstawowe, stosowane i wdrożeniowe oraz dociekania o teoret. i praktycznych celach szeroko pojętej nauki, rozpatrywanej w różnych aspektach i z różnych punktów widzenia;
teologia
uporządkowana wiedza religijna.
[gr. theós ‘Bóg’, lógos ‘słowo’, ‘nauka’],
autonomia
filoz., socjol., teol. Autonomia to niezawisłość woli lub sumienia wykluczająca zależność od determinującego wpływu oddziałujących „z zewnątrz” (zatem heteronomicznych) czynników empirycznych, mających źródło w różnie ujmowanym prawodawstwie Bożym (teonomia) albo pochodzących od jakiegokolwiek autorytetu lub władcy (np. polityczna). W rozumieniu mocniejszym autonomia oznacza możliwość ustanawiania przez podmiot moralny własnych reguł postępowania, przeciwstawianych zarówno empirycznej heteronomii, jak i teonomii; jest traktowana jako centralna kategoria uzasadniająca próby budowania moralności bez etyki przez osoby odpowiedzialne, bo korzystające z autonomii (jak w koncepcjach „moralności ponowoczesnej”, np. u Z. Baumana). W ujęciu słabszym autonomia jest kojarzona nie tyle z wolą, co z sumieniem (lub rozumem praktycznym) podmiotu moralnego, który może samodzielnie ustalać reguły postępowania albo na zasadzie wolności, albo przez uzgodnienie przyrodzonych skłonności i niesprzecznych z nimi obowiązków, odkrywanych raczej niż konstytuowanych przez rozum praktyczny.
[gr., ‘samorząd’],
