morski
Encyklopedia PWN
budowla na brzegu, wyspie lub dnie morza;
zespół norm, regulujących stosunki związane z działalnością człowieka na morzu, polegające na korzystaniu z morza i eksploatacji jego zasobów; w węższym znaczeniu — prawo żeglugi mor. (ang. shipping law)
dziedzina techniki zajmująca się wydobywaniem surowców mineralnych z dna mórz, a także ich uzyskiwaniem z wody morskiej;
organ quasi-sądowy w Polsce, powołany gł. do orzekania o przyczynach wypadków mor., zgodnie z konwencją z 1974 o bezpieczeństwie życia na morzu (konwencja SOLAS), uzupełnioną protokołem z 1978 dotyczącym bezpieczeństwa zbiornikowców;
1) konferencja międzynarodowa dotycząca prawa wojny morskiej obradująca 4 XII 1908–26 II 1909, z udziałem Austro-Węgier, Francji, Hiszpanii, Japonii, Niemiec, Rosji, USA, Wielkiej Brytanii i Włoch; zakończona podpisaniem tzw. deklaracji londyńskiej będącej próbą skodyfikowania praw i zwyczajów wojny morskiej; deklaracja regulowała sprawy blokady morskiej, kontrabandy wojennej, konwojów morskich, odszkodowań i inne; nie ratyfikowana, wywarła jednak wpływ na doktrynę i praktykę wojny morskiej; przestrzegano jej podczas wojny włosko-tureckiej 1911–12; podczas I wojny światowej początkowo mocarstwa stosowały ją wybiórczo, 1916 Wielka Brytania i Francja odstąpiły od niej; 2) konferencje obradujące 1930 i 1935–36 z udziałem Francji, Japonii, USA, Wielkiej Brytanii i Włoch w sprawie ograniczenia zbrojeń morskich; konferencję 21 I–22 IV 1930 zakończyło zawarcie układu, który był dopełnieniem postanowień konferencji waszyngtońskiej 1921–22; uzgodniono zakaz budowy nowych okrętów liniowych do końca 1936; Wielka Brytania, USA i Japonia ustaliły limity tonażu flot (obowiązujące do 31 XII 1936) w kategoriach krążowników, niszczycieli i okrętów podwodnych (łącznie w proporcji, w przybliżeniu, 10 : 10 : 7, w tym równowaga flot podwodnych); uzgodniono, że okręty podwodne w akcjach wobec statków handlowych mają podlegać tym samym przepisom co okręty nawodne oraz że statek handlowy może zostać zatopiony, o ile załoga i pasażerowie zostaną umieszczeni w bezpiecznym miejscu; uzgodnienia te powtórzono w protokole podpisanym 6 XI 1936 przez 11 państw, do którego do 1939 przystąpiło jeszcze 37 państw (Polska 1937); konferencję 9 XII 1935–25 III 1936 zakończył układ tylko Francji, USA i Wielkiej Brytanii, który określał limity wyporności i uzbrojenia okrętów (bez limitu wielkości flot) i miał obowiązywać do końca 1942.
skuteczne zamknięcie przez siły zbrojne wojującego państwa dostępu do części lub całego wybrzeża przeciwnika;
