uniwersytet w Cambridge
 
Encyklopedia PWN
uniwersytet w Cambridge, University of Cambridge Wymowa,
najstarszy (po uniwersytecie w Oksfordzie) uniwersytet Wielkiej Brytanii i jeden z najstarszych na świecie.
Jego tradycje sięgają szkół klasztornych, zał. przez mnichów irl. w VII w.; powstał w wyniku migracji mistrzów i studentów 1208–09 z pobliskiego Oksfordu; początkowo pozostawał w cieniu uniw. oksfordzkiego i w XIII–XIV w. reprezentował nauk. i dydaktyczny kierunek szkoły oksfordzkiej; 1214 korporacja Uniwersytetu w Cambridge zdołała wywalczyć pewną autonomię, jednak dopiero 1318 uniw. został uznany przez papieża Jana XXII za samodzielne studium generale z 4 wydziałami: sztuk wyzwolonych, prawa, medycyny i teologii. Początkowo kolegia uniw. mieściły się w budynkach klasztornych; pierwsze samodzielne kolegium Uniwersytetu w Cambridge — Peterhouse, zał. 1284, następne to: King’s Hall i Michaelhouse (oba zał. 1324), University College (zał. 1326), najsłynniejsze — Trinity Hall (zał. 1350, studiowali w nim m.in. I. Newton, F. Bacon, E. Coke, G. Byron, B. Russell), King’s College (zał. 1441, z późnogot. King’s Chapel, 1446–1511), Trinity College (zał. 1546, ufundowane przez Henryka VIII); pod koniec XIX w. dopuszczono do studiów kobiety, powstały wówczas kolegia żeńskie. W XV–XVIII w. m. Cambridge nabrało charakteru campusu uniwersyteckiego, złożonego z wielu kolegiów, budowanych jako samodzielne kompleksy arch. obejmujące wszystkie instytucje potrzebne do życia i studiów. W 1511 Erazm z Rotterdamu wprowadził na Uniwersytecie w Cambridge studia klas. i przeprowadził reformę zgodną z renes. humanizmem; 1571 Elżbieta I nadała Uniwersytowi w Cambridge nowe statuty, zatwierdzone przez parlament, które określiły jego ustrój na 300 lat; reforma w 2. poł. XIX w. przekształciła Uniwersytet w Cambridge w uniw. liberalny. Od XVII w. był on, oprócz Towarzystwa Królewskiego, gł. ośr. nauk. w Wielkiej Brytanii; reprezentował naukę niezależną politycznie, koncentrującą się na „nauce czystej”. Symbolem tego kierunku rozwoju Uniwersytetu w Cambridge było utworzenie 1663 katedry matematyki i fizyki oraz objęcie jej najpierw przez I. Barrowa, potem przez I. Newtona. Od tej chwili przez XVIII–XIX w. badania w zakresie nauk ścisłych i przyr. stanowiły gł. kierunek rozwoju Uniwersytetu w Cambridge; pracowało na nim wielu wybitnych uczonych; jego kierownikami byli: J.C. Maxwell, J.W. Rayleigh, I.Z. Thompson, E. Rutherford, W.L. Bragg i in.; 13 uczonych prowadzących badania w powołanym 1871 Cavendish Laboratory otrzymało Nagrody Nobla; z in. dziedzin nauk przyr. rozwinęła się szczególnie biologia molekularna (F.H.C. Crick) oraz biochemia (F.G. Hopkins). W XIX w. na Uniwersytecie w Cambridge, oprócz nauk mat.-przyr., znacznie rozwinęły się studia klas. i lingwistyczne, hist. (m.in. G.M. Trevelyan), filoz. (J. Ward, analityczna filozofia: G.E. Moore, A. Whitehead, B. Russell) oraz ekon. (A. Marshall, a w XX w. — J.M. Keynes). W 1911 uczeni z Cambridge oprac. wyd. 11 Encyclopaedia Britannica (tzw. Cambridge-Issue), uważane za najlepsze ze wszystkich wydań oprac. w Wielkiej Brytanii. Pod względem struktury organizacyjnej Uniwersytet w Cambridge pozostał uniw. kolegialnym, mimo że jego struktura uległa modernizacji i został podzielony na wiele wydziałów; każdy profesor, niezależnie od wydziału, na którym wykłada, jest członkiem określonego kolegium. W 2. poł. XX w., oprócz znacznego rozszerzenia zakresu wykładanych nauk (zwiększenia liczby wydziałów, wprowadzenia wielostopniowego systemu nauczania i studiów podyplomowych), rozbudowano system centrów i instytutów. Z Uniwersytetem w Cambridge są związane: University of Cambridge Library (zał. XV w.), Fitzwilliam Museum (zał. 1816) oraz Cambridge University Press (zał. 1534), znana zwłaszcza z wydawnictw mat. i fiz. oraz zainicjowanej 1902 serii publikacji hist. «Cambridge Histories». Z Uniwersytetem w Cambridge jest związanych 60 laureatów Nagrody Nobla z różnych dziedzin. W 2003 uniw. składał się z 25 colleges, 23 wydziałów i in. jednostek nauk.-badawczych; zatrudniał 1500 nauczycieli akademickich; kształcił 15 821 studentów.
zgłoś uwagę
Ilustracje
Cambridge, King’s College (Wielka Brytania)fot. J. Kilian/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia